Hana Hegerová 1997

Toen ik vorig weekend in Praag was, had ik tijd moeten nemen om op zoek te gaan naar muziek van Hana Hegerová. Er zijn veel kleine muziekwinkeltjes in de stad en ik zou zeker iets hebben kunnen vinden. Het is er niet van gekomen, maar nu op internet haal ik de schade in.

Het is alweer lang geleden, maar eind jaren zestig kocht ik de LP ‘Ich Hana Hegerová – Chansons’ destijds uitgegeven door het Duitse tijdschrift Twen, dat voor mij, ver weg in de provincie, een soort gids was voor het moderne, alternatieve leven. Op de LP staan Duitse en Tsjechische chansons, gezongen door de toen al niet meer piepjonge Hegerová. Een krachtige zangeres, met een heldere, aangename stem die in haar liederen een verhaal vertelt. Je hoort dat ze eigenlijk actrice is. Ze zingt in het voor mij onverstaanbare Tsjechisch en zeer verstaanbare Duits over liefde, verlangen, verdriet en hoop. Dat begrijp je, ook al versta je de woorden niet. Eén lied is me altijd bijgebleven: ‘Student mit dem roten Ohren’. Op een tekst van Wolf Bierman zingt ze over een jong meisje dat verliefd wordt op een verkeerde man: “Natürlich war ich selber dieses weiche Mädchen, Das er Nacht für Nacht so wach und müd’ gemacht Mit den roten Ohren — Damals hat er mir geschworen, Daß er bliebe, Ewig mich nur liebe, Das sah nur der Mond und ein alter Mann…”

1967

Helaas is er geen CD van de LP uit 1967 verschenen en mijn langspeelplaat is bij een verhuizing verdwenen. De chansons klinken nog na in mijn oren na en ik blijf zoeken naar de nummers van deze LP. Op e-bay is de langspeelplaat wel verkrijgbaar, maar mijn platenspeler is inmiddels ook verdwenen. Toch heb ik iets gevonden, een compilatie-cd waar ‘Student mit dem roten Ohren’ op staat, ik heb intussen wel een vage email van de uitgever gekregen maar nog geen CD.

Ook weet ik nu veel meer over Hegerová. Bijvoorbeeld dat ze oorspronkelijk uit Slowakije kwam, een verschil dat na 1990 belangrijk werd en soms gevoelig ligt. Vanaf haar twintigste woonde en werkte ze echter altijd in Praag. Ze heeft in veel Tsjechische films gespeeld (twee films met de later in de VS bekend geworden regisseur Miloš Forman) en zelfs gezongen in het Parijse theater Olympia.

Mooi voorbeeld uit de film Co nikdy nepochopím uit 1968 het lied Díky Vám: http://www.youtube.com/watch?v=SMvBRoauY3c&feature=related

Na de fluwelen revolutie mocht ze niet meer optreden in het buitenland en ook in Duitsland, waar ze veel fans had, werd ze vergeten. Na de machtsovername in 1989 maakte ze een comeback en trad ze veel op; in 2003 werd er voor haar 72^e verjaardag een gala georganiseerd in het Nationale Theater van Praag. Op You Tube zijn mooie registraties van deze liveoptredens te vinden. Haar stem is ouder, dieper geworden, maar de voordracht alleen maar sterker.

In Nederland zijn we goed op de hoogte van alles wat zich in de Angelsaksische wereld afspeelt, in de wereld van radio en televisie draait alles om de Engelstalige muziek. Dat er daarbuiten ook heel bijzonders te beluisteren valt, blijft verborgen. Dat is jammer want daardoor zijn we een geweldige zangeres als Hegerová misgelopen. En zo zijn er waarschijnlijk veel meer grote artiesten die we nooit hebben gehoord.

Tekst Penzion na předměstí


Tam, kde tramvaj nejezdí
za poslední bílou zdí a dál a dál
Kde milenci nechodí
kde se růže nerodí
kde se smoking nehodí tam stál

Penzión na předměstí
jako štěstí v neštěstí
a já to znám
To útočiště poslední
na několik let a dní
jsi-li sám a sám

Kolik dveří, kolik klik
a za každou pokojík
jak dlaň, jako má dlaň
Kolik oken, tolik skel
tím každý platil, aniž chtěl
svou daň, jó svou daň

Kamkoli jen pohlédnu
kolik lidí, tolik snů
tak znát je tak znát
Když penzion na předměstí
dům se špatnou pověstí
šel spát, šel spát

Penzión, oh penzión
lásky žár zná pouze on
Tmou svých koutů zval tě dál
vrátný spánek předstíral
Ráno s tváří loučení
vůbec nic se nezmění
Jen pár slůvek zbloudilých
vzplane tak, jak hoří líh

Mně skanou jen stranou
dvě slzy a na shledanou
Kdo měl velký dům jak hrad
z oken výhled do zahrad
jak pán, jó jak pán
Tak ten těžko pochopil
jak tě osud uchopil a dal ti pár ran

Penzion na předměstí
postavil ti do cesty  a víc už nic
Po lesku stále vedou
cesty nikam nevedou
jen do plýskanic

Mezi nimi do mraků
tak jako věž majáků
tam stál, jó tam stál
Penzion na předměstí
plný něžných neřestí
už dávno čas a vítr svál

Ráno s tváří loučení
vůbec nic se nezmění
Jen pár slůvek zbloudilých
vzplane tak, jak hoří líh
Mně skanou jen stranou
dvě slzy a na shledanou