In Onze Taal van deze maand beweren drie taalkundigen dat ‘het’ als lidwoord aan het verdwijnen is. Nieuwkomers die het Nederlands als tweede taal verwerven, weten niet of een zelfstandig naamwoord een ‘de’ of een ‘het’ woord is. En in rap- en hiphop-taal is het heel gewoon om te spreken over ‘die meisje’.
En dus, zo luidt hun conclusie, zal het lidwoord ‘het’ over honderd jaar verdwenen zijn.
Dat is natuurlijk nog maar de vraag. Zeker, het Nederlands verandert voortdurend. We praten niet meer zo netjes als de mensen vijftig jaar geleden deden, sommige woorden zijn helemaal verdwenen, andere zijn er bij gekomen. Maar grammaticale regels veranderen minder snel. En die jonge migranten die moeite hebben met het Nederlands willen, zodra ze verder willen komen in de maatschappij, altijd heel graag weten ‘hoe het hoort’, wat goed Nederlands is.
Als je ouders goed Nederlands spreken, krijg je de grammatica van het Nederlands, letterlijk, met de paplepel ingegoten. Je hoeft geen rijtjes te leren, geen regeltjes. In de gevoelige taalperiode, zo tussen 2 en 7 jaar, leer je de taal ‘vanzelf’, inclusief de grammaticale regels, de uitzonderingen en het verschil tussen ‘de’ en ‘het’ woorden. De een leert de taal makkelijker en vlotter dan de ander, maar we leren uiteindelijk onze moedertaal vrijwel foutloos te spreken. Zo makkelijk gaat het later helaas nooit meer. Dat ondervinden veel ouderen die nog eens Italiaans of Spaans willen leren. Dan is het zwoegen en zweten en we zullen de taal nooit meer perfect leren spreken.
De onderzoeksters van de UvA laten zien dat kinderen moeite hebben met ‘de’ en ‘het’. Dat onderscheid is een van de laatste dingen die ze leren en dus, zo redeneren ze, het zal ook een van de eerste dingen zijn die ze laten vallen. Dit bevestigt hoogleraar Hans Bennis, directeur van het Meertens Instituut. Dezelfde hoogleraar die ik hoorde zeggen: “Ze zullen er gauwer gebruik van maken.” Vroeger werd ik dan gecorrigeerd, het moest zijn: “sneller gebruik van maken”.
Misschien verdwijnt ‘het’, maar niet als wij leerlingen aanmoedigen om het goed te doen. Zoals ik mijn cursisten verbeter als ze een foute verbuiging maken (‘een mooie meisje’). Zoals vroeger hele groepen het onderscheid moesten leren tussen ‘liggen’ en ‘leggen’, ‘kunnen’ en ‘kennen’ omdat ze dat van huis uit niet meekregen. Je deed je best om niet te zeggen: ’het hemd legt in de kast’ of ‘ik ken dat niet onthouden’. Als er op school, op je werk, in de media een duidelijke taalnorm wordt gehanteerd, pas je je daar aan aan, ook als nieuwkomer. En zeg je dus inderdaad ‘het meisje leest het boek’, al kost dat je inspanning.
De onderzoeksters veronderstellen dat de taal zich aanpast aan de nieuwkomers. Toch zou het zo maar kunnen dat de nieuwkomers zich aanpassen aan de taal.
In de actualiteitenprogramma’s werd er veel aandacht aan dit onderwerp besteed, bijvoorbeeld in ‘Een vandaag’ www.eenvandaag.nl/binnenland/38970/de_einde_van_het
en de Tros Nieuwsshow
www.radio1.nl/contents/40710-het-heeft-het-moeilijk?autostart=72901
Kalfjes 
Laten we hopen dat het niet zover komt. Het doet pijn aan mijn oren als ik zoiets hoor.
LikeLike
Waar de trend is dat alles korter en sneller moet (vb. twitter – 144 tekens) kan ik me voorstellen dat alle lidwoorden langzaam maar zeker gaan verdwijnen. ‘Meisje leest boek’ klinkt dan .beter dan “De meisje leest de boek”.
Nog sterker: waarom zou msje lst bk niet kunnen? 😉
LikeLike
In het Deens is het lidwoord inderdaad weggevallen, daar zegen ze ‘pigen læst bogen’. In het Afrikaans wordt het ‘die meisie leest die boek’ er is geen onderscheid tussen ‘de’ en ‘het’ woorden. Maar ‘msje lst bk ‘ is niet meer uit te spreken. Geschreven taal volgt de spreektaal.
LikeLike
Oorverdovend pijnlijk !!
LikeLike
Een lidwoord is zeer Engels.
LikeLike
De theorie is dan ook dat talen met meer lidwoorden zoals het Duits (3) en het Nederlands (2) deze zullen verliezen en er maar een over zullen houden, zoals in het Engels en Afrikaans; deze talen zouden al verder zijn geëvolueerd.
LikeLike
Ach ja, taal leeft en verandert waar je bij staat. Heel vroeger had je nog mannelijke, vrouwelijke en onzijdige verbuigingen voor mannelijke, vrouwelijke en onzijdige woorden, net zoals in het Duits, maar die gebruiken wij ook niet meer, terwijl onze grootouders zich in hunne graven omdraaien. Het verschil tussen hen en hun is ook al niet meer duidelijk. ‘Jij heb’ hoor je steeds vaker. ‘Hij heeft’ zal nog wel even blijven bestaan, maar ik maak me er geen enkele illusie over dat dat over honderd jaar niet ook hij heb is geworden. En wat vinden we van ‘een hoop’ herrie? We zullen ermee moeten leren leven dat Nederlands een levende taal is.
LikeLike
Als “H E T” als Lidwoord verdwijnt… dan moet ” L U L” als Lidwoord ook maar verdwijnen !!
Want Het LÚlT natuurlijk niet uit de Mond als je Dè L Ù L bent..”Vrij – Vertaald” door Joshua
LikeLike
Pingback: A C T U A L I T Y – Het Lid worden van ben je ook vaak Dè * * * | Actuality
Ik hoorde de luitjes op de radio er zich druk over maken, en vroeg me af:
hebben de Duitsers ook last van zulke taal-erosie?
Die hebben nog wat meer lidwoorden en verbuigingen dan wij.
Daar hoor ik niemand over.
LikeLike
P.S. Ik vind ‘de meisje’ trouwens een goed novum.
Waarom moet ZIJ onzijdig zijn, terwijl ‘de jongen’ dat niet is?
Ben verder geen voorstander van het modernisme om alle meisjes ‘meiden’ te noemen.
Een meid schrobt de vloer en melkt de koe,
en een meisje is eenvoudig een onvolwassen vrouw.
LikeLike