Waar woont u: in een straat of een dwarsstraat, in een laan, een hof, op een plein een plantsoen, aan de gracht, op de kade, op de weg, in een steeg, in een gasje, in een strjitte?
Veel namen zijn historisch bepaald en stammen nog van jaren her, zoals Achter de Dom of Aan de Wal. Die namen ontstonden vanzelf. Maar in de loop der jaren hebben ambtenaren en commissies zich gebogen over de straatnamen van hun gemeenten en moeilijke beslissingen moeten nemen. Gaat het hier om een laan of een straat? Is dit een weg of een dijk? Is dit een steeg of een pad?
Volgens Van Dale is een laan, meestal “een wandelweg, met aan weerszijde bomen”, maar in mijn dorp gaat de Gaslaan over in de Heuveloordstraat, zonder enige merkbare verandering. Sterker nog, in mijn deftige dorp bestaan opvallend weinig straten en erg veel lanen. Alleen de bloemen- en de vogelbuurt moeten het doen met straten, maar de componistenbuurt, de professorenbuurt en de schildersbuurt kennen alleen lanen. Is er wel een verschil tussen een weg, een straat, een laan?
In een stad betekent een steeg een smalle, donkere straat tussen huizen, terwijl op het platteland een steeg een voetpad is door de velden. Mijn oom en tante woonden tot hun verdriet in een mooi huis aan de Monnikensteeg in Arnhem, ooit een smalle ongeplaveide veldweg, ver buiten de stad, maar nu een deel van een fraaie buitenwijk. Dat begrip steeg leidde wel eens tot misverstanden. Met de andere bewoners hebben ze geprobeerd om de naam te wijzigen, wat gelukkig niet is doorgegaan. Een steeg blijft een steeg.
Het vinden van het juiste voorzetsel is lastig, is het nou: wonen aan de gracht of op de gracht? Woon je op een dijk, of aan een dijk of tegen de dijk aan? Aan het plein of op het plein? Gaan daar ook commissies over?
Er zijn nog veel meer mogelijkheden: een allee, een avenue, een baan, een boulevard, een dam, een dreef, een drift, een slop, een gang, een hof, een kade, een markt, een plaats, een plein, een pad, een park, een plantsoen, een singel. Je kan wonen op een bolwerk en in Maastricht ook op een lunet. In Nijmegen in een gasje, in Friesland op een wei, of in een strjitte.
Voor de nieuwe wijken laten de naamgevers het liefst elke toevoeging weg. Je woont in Gaffel of Aak, Dwermuis, Spitsmuis of Bosmuis, – misschien wel in Zevenslaper – in Horizon of Regenboog. Ook daar kan je wat van vinden.
Wat is de kortste staatnaam, wat de langste, wat de lelijkste, wat de mooiste?
Mooie namen:
Avondroodvlinderstraat, Nijmegen
Hoogfrankrijk, Maastricht
De Verwondering, Amersfoort
zie ook: Bij Trans de hoek om – http://wp.me/p1MauM-8O
Kalfjes 
Mijn straat is een klein straatje dat overloopt in een lange straat, de hoofdweg van het dorp, mijn straatnaam eindigt op end en dat vind ik prachtig, Het einde van een water werd er mee aangegeven voor zover ik het heb kunnen uitvissen en in mijn tuin heb ik een bord met de naam van mijn weblog, het is een origineel bord, geschonken door een lezer. Ik heb het op mijn schuurtje getimmerd. Ben jij ook zo dol op geschiedenis, ik ben hier lid van het Historische genootschap en geniet daar zo van.
LikeLike
In Tilburg ligt de Burgemeester Baron van Voorst tot Voorst weg. Dat is toch vreselijk? Ik houd niet van die vreselijke lange straatnamen. En evenmin van die standaardwijken in elke stad, waar alle schilders, stadhouders of schrijvers worden benoemd.
In nieuwbouwwijken woonden we ooit aan Isabellaland en aan Collinsland. Tja.
Onze laatste 2 adressen: Markenstraat en Jachtweg. Daar kan ik wel mee leven.
En een laan, dreef of allee zou alleen maar zo mogen heten als er bomen langs staan.
Leuk onderwerp.
LikeLike
Interessante blog.
Die herkomst van namen vind ik vaak fascinerend.
Zo zijn er ook nog de benamingen die de locals informeel aan straten of plekjes geven en die iets meer over het verleden ervan vertellen. Hier kennen we o.a. ‘de duivelshoek’, ‘den berg’, ”t oud kerkhof’…, namen die niet als dusdanig op bordjes staan, maar plaatselijk wel nog vrij courant worden gebruikt…
LikeLike
Wonen aan Petites rues; bezoekers (nederlanders) vragen vaak of er ook een Jatzee-straat is;-)
LikeLike
Leuk blog.
In Beilen is er een straat met de naam “Domweg”. Vond ik wel leuk gevonden.
LikeLike
Ik blog hier ook regelmatig over en heb voor de regionale meldkamer alle straten in Noord-Holland Noord gecheckt bij de gemeentelijke basisadministraties. Heb er dus een flinke tik aan overgehouden. Er zijn ook erg veel fouten, die ontstaan binnen een gemeente tussen de afdeling planologie en verkeer. De eerste is lekker dom in de weer en denkt nergens over na. De 2de corrigeert het tijdens de uitvoering, maar vergeet dat door te geven aan alle betrokken instanties. Simpel gevolg: aan de ene kant staat een bordje Doctor Manjoeroplantsoen en aan de andere kant Dokter Manjoeroplantsoen.
Hier in de stad is het redelijk. Aan de Lindelaan staan allemaal lindebomen. Dat gaat over in het Varnebroek waar geen boom te vinden is. Die overgang was bij een bruggetje dat weggehaald is. Het water is weg geworden en heet nog steeds Ropjeskuil. Heel veel van de oude straatnamen waren oorspronkelijk water/gracht-namen. Ze zijn ook lekker kort als Laat en Heul.
Enkhuizen is echter het walhalla voor de straatnamengekken. Olifantsteiger en heel veel andere aparte namen vind je alleen daar. Je moet dan niet denken dat er olifanten geím- of geexporteerd werden. Steiger is een steeg die omhoog loopt en daar stond een gebouw aan met de naam Olifant.
Vooral vinexgemeentes maken er op een andere manier een zootje van. In Heerhugowaard heb je allemaal ***erven en ***tuinen. Dat betreft een wijk met WO-II-verzetsheldinnen. Dus hele lange dubbele namen als de H. Henriguez-Pimenteltuin. Geef dat maar eens goed telefonisch door. Bij toeval sprak ik de 90-jarige bedenkster en bedenker daarvan in een klein pensionnetje in Zuid-Limburg.
LikeGeliked door 1 persoon
Dank voor je uitvoerige reactie. Het blijft een boeiend onderwerp. zie ook http://wp.me/p1MauM-8O
‘Bij Trans de hoek om’.
LikeLike
In de buitengebieden van “mijn” dorp vind je de Vanenburger Allee, de Groene Allee en aan de andere kant van het dorp de Poolse Allee. Prachtig toch? Ik woon helaas aan de Stationsstraat.
LikeLike
Beste,
In Nijmegen is er een straat die men de ‘Vlaamsegas’ heeft genoemd. Weet er iemand waar dat ‘Vlaamse’ vandaan komt?
Graag antwoorden via mijn e-mailadres: drs@punt.nl
Met vriendelijke groeten,
De Drs.
LikeLike
Jij woont vast in Baarn…
LikeLike
Inderdaad – destijds wel, inmiddels verhuisd naar Amsterdam.
LikeLike