Vlot, humoristisch, met een duidelijke boodschap. Meer dan een miljoen exemplaren zijn er verkocht van de verschillende uitgaven van Dr. Vlimmen. Ik las en herlas ze en verzamelde vanaf de jaren zestig alle boeken van Roothaert.
En toch, ook deze schrijver wordt niet meer gelezen.

In de jaren dertig publiceerde Mr. Anton Roothaert zijn eerste boeken, een serie policiers in de stijl van Simenon en Havank. Door zijn echtscheiding had advocaat Roothaert nog maar een handje vol klanten over en – in het zeer roomse Tilburg – tijd om op pad te gaan met zijn vriend, de veearts Hub Pulles. Hij kwam op die manier in de meest armoedige uithoeken van Brabant. Deze ervaring vormde het decor van zijn grote succes Dr. Vlimmen, waarvan het eerste deel in 1936 verscheen.

Het was een tendensroman, zoals Menno ter Braak het noemde in zijn positieve recensie uit 1937. De roman was niet alleen een aardige streekroman over en wat stuntelige, intelligente veearts, het was vooral ook een felle aanklacht tegen de hypocrisie van de katholieke kerk, met name ten aanzien van de seksuele moraal. Op basis van authentieke documenten, met authentieke spelfouten, toont Roothaert aan hoe de kerk omging met een onbemiddelde academicus die op goede gronden zijn kerkelijk huwelijk wilde laten ontbinden. Een huwelijk dat nooit was geconsumeerd, vanwege de hysterische aanleg van de bruid. Een vermakelijk verslag dat een mooi beeld geeft van de macht van de kerk in de Zuidelijke Nederlanden, die heeft geduurd tot midden jaren zestig.

De kritiek was zeer verdeeld. Positieve reacties in de populaire dagbladen, felle kritiek natuurlijk van Roomse instituties.

Veel lof oogstte Roothaert met zijn historische roman Die verkeerde weereldt uit 1939 waarin hij het juist opneemt voor de katholieke kerk toen deze in de 17^e eeuw in het Brabantse Deurne werd belaagd door de protestanten uit het noorden, toen het houden van katholieke missen was verboden.

Ook na de oorlog, nog tot de jaren tachtig, werd Roothaert nog veel gelezen. Er volgden nog twee delen Dr. Vlimmen, de trilogie werd in acht talen vertaald.  De derde verfilming van Dr. Vlimmen, door Guido Pieters met Peter Faber in de hoofdrol had in 1977 veel succes.

Toch kleefde er een smet op de naam Roothaert; het gerucht ging namelijk dat de schrijver tijdens de oorlog ‘fout’ was geweest. Het was echter Hub Pulles, de bevriende veearts, die een belangrijke rol in de NSB had gespeeld en vier jaar NSB-burgemeester was in Eindhoven. De schrijver werd vereenzelvigd met zijn hoofdpersonage en met degene naar wie dat personage was gemodelleerd. Tegen hem pleitte ook dat zijn roman Vlam in de pan uit 1942 door de bezetter de hemel in werd geprezen. Het boek gaat over Roothaerts ervaring in het Nederlandse leger in mei 1940 en is nogal negatief over de conditie en mentaliteit van de Nederlandse militairen.

Een van zijn beste romans vind ik De wenteltrap, uit 1949. Een wat melancholieke roman over de schaduwzijden het Antwerpen van vlak na de oorlog, over zwarthandel en prostitutie.

De romans van Roothaert zijn niet meer actueel; zijn  antiklerikale strijd lijkt achterhaald, al zou een tendensroman over het misbruik door geestelijken ook nu veel gelezen worden. De stijl van Roothaert is nog steeds heel goed te verdragen. Soms is hij wat sentimenteel en erg zwart-wit. Nu zouden we ook veel nevenintriges schrappen. Het beeld dat de schrijver schetst van de toestanden op het Brabantse platte land uit het begin van de vorige eeuw, is nu voer voor sociologen.

Zijn werk is antiquarisch nog volop te verkrijgen.

Biografische gegevens: http://www.cubra.nl/antonroothaert/antonroothaertbiografie.htm

Over de invloed van Dr. Vlimmen op de veterinaire wereld:
http://igitur-archive.library.uu.nl/oratie/2008-0121-201011/Koolmees_Peter_oratie.pdf