Voor Eline was het wel even schrikken toen ze er achter kwam dat ze helemaal niet heette zoals ze dacht dat ze heette. Bijna 25 jaar geleden was ze getrouwd met Henri Bouwen en sinds die tijd heette ze Eline Bouwen. Maar toen ze de koopakten gingen tekenen voor hun eerste eigen huis, wees de notaris haar er fijntjes op dat ze moest tekenen met haar échte naam, haar meisjesnaam.

Het is nog steeds een gewoonte dat vrouwen bij een huwelijk de naam van hun man aannemen. Vroeger namen ze ook de status van het beroep van hun man over, men sprak over de domineese, de majoorse. Trouw je als vrouw met een baron dan wordt je automatisch barones. maar trouw je als titelloze burger met een barones dan word je echter geen baron!

Een aardige collega van me was begin jaren tachtig een van de weinigen uit mijn omgeving die wettig getrouwd was, en natuurlijk had ze haar eigen naam gehouden. Maarten was een aardige man die iets deed bij Buitenlandse Zaken. Ze ging met hem mee naar een congres bij de VN in New York en kreeg tot haar afschuw een badge opgespeld met ‘Mrs. Maarten Schrave’. Ze was alleen nog maar een verlengstuk van haar man. Zo ver kan dat dus gaan.

Volgens het burgerlijk wetboek houd je in Nederland je naam die je bij geboorte hebt gekregen, ook als je een huwelijk aangaat. Je mag de naam van je man/je vrouw gebruiken, de regels daarvoor zijn soepeler geworden, je mag zelfs beide namen gebruiken. Dat geldt ook voor paren van hetzelfde geslacht, het begrip ‘meisjesnaam’ is daardoor achterhaald.

Ik zou zeggen: behoud toch je eigen naam, de naam waarmee je groot bent geworden. Die een deel van jou is. Soms is er een goede reden om daarvan af te wijken, als je De Vries of Jansen heet bijvoorbeeld en eindelijk de partner van je dromen vindt met een prachtige achternaam, kan ik me voorstellen dat je liever door het leven gaat als mevrouw De Vries Schoonoord.

Philip Larkin schreef het mooie gedicht Maiden Name over dit onderwerp. Ik geef het hier, ook met de vertaling van dichter Jan Eijkelboom.

Maiden Name

Marrying left your maiden name disused.
Its five light sounds no longer mean your face,
Your voice, and all your variants of grace;
For since you were so thankfully confused
By law with someone else, you cannot be
Semantically the same as that young beauty:
It was of her that these two words were used.

Now it’s a phrase applicable to no one,
Lying just where you left it, scattered through
Old lists, old programmes, a school prize or two
Packets of letters tied with tartan ribbon –
Then is it scentless, weightless, strengthless, wholly
Untruthful? Try whispering it slowly.
No, it means you. Or, since you’re past and gone,

It means what we feel now about you then:
How beautiful you were, and near, and young,
So vivid, you might still be there among
Those first few days, unfingermarked again.
So your old name shelters our faithfulness,
Instead of losing shape and meaning less
With your depreciating luggage laden.

Philp Larkin

Meisjesnaam

Je meisjesnaam raakte door ’t huwelijk in onbruik.
Die lichte klankenreeks betekent je gezicht niet
meer, je stem, en alle variaties van je gratie;
want sinds je dankbaar door de wet verruild
werd voor een ander, kan je semantisch niet
de schoonheid zijn die je daarmee verliet:
voor haar werden die woorden toch gebruikt.

Nu is ’t een frase die op niemand slaat,
die ligt waar je ‘m liet liggen, verspreid langs
oude lijsten, prijzen van school, een oud program,
pakketjes, brieven, met lint dichtgemaakt.
Is hij dan reukloos, zonder kracht, uitsluitend
vals? Probeer het maar met langzaam fluisteren.
Nee, hij betekent jou. Of, nu je bent gegaan

betekent hij wat wij thans vinden van jou toen:
hoe mooi je was, zo heel dichtbij, en jong,
zo levendig, dat je nog onder ons
zou kunnen zijn, weer met een fris blazoen.
Je oude naam herbergt dus onze trouw.
In plaats van dat hij vorm en aard verliezen zou,
beladen met bagage die óns niet meer moet.

Philp Larkin Maiden Name 1955  – vertaling: Jan Eijkelboom.