Het aantal gemeenten in Nederland daalt gestaag. Afgelopen week debatteerde de Eerste Kamer opnieuw over een gemeentelijke herindeling.  Per 1 januari 2013 vormen vier gemeenten dan een nieuwe gemeente die de naam Goeree-Overflakkee krijgt. Daar is geen duur naamgevingsbureau aan te pas gekomen, de naam lag voor de hand. Niet overal ging dat zo makkelijk.

In 1940 telde Nederland meer dan 1000 gemeenten, momenteel zijn er nog 415 over. Steeds weer kregen bewoners te maken met een herindeling, oude vertrouwde namen verdwenen. Voor de nieuwe, grotere gemeente moest dan een naam bedacht worden.

Vaak lag die voor de hand. De grootste en belangrijkste plaats was tevens de naamgever. De gemeente Medemblik werd in 2011 uitgebreid met Andijk en Wervershoof, maar bleef gewoon Medemblik heten.
Als er twee even grote plaatsen fuseren, kan er ook gekozen worden voor een dubbele naam, dat voorkomt ruzie en jaloezie: Gilze-Rijen, Sittard-Geleen en Graft-De Rijp zijn bekende begrippen geworden.

Vaak kiest men voor de nieuwe gemeente een naam die is ontleend aan water: Dinkelland, Giessenlanden, Graafstroom, Kaag en Brasem, Berkelland, Bernisse, Leudal (Limburg, naar het vrijwel onbekende riviertje Leu), Maasdonk, Maasgouw (Maasbracht, Thorn), Rijnwaarden, Neerrijnen, Roerdalen, Stichtse Vecht (Breukelen en Maarssen), Binnenmaas, Zederik (in de Alblasserwaard, genoemd naar een middeleeuws kanaal). Soms is dat verwarrend; als ik de naam Drechterland lees, denk ik dat het een gemeente is bij Dordrecht, maar het gaat om een Noord-Hollandse gemeente met de kernen Hoogkarspel en Venhuizen.

Ook grijpen bedenkers van namen vaak terug; naar oude gewesten of landstreken, zoals bij Montferland, De Wolden (Drenthe), Utrechtseheuvelrug, Albrandswaard (Rhoon en Poortugaal, ten zuiden van Rotterdam), De Marne (Groningen, een onderkwartier van Hunsingo), Zuidplas (Nieuwenkerk a/d IJssel, Zevenhuizen naar de Zuidplaspolder),  Stede Broec (Noord-Holland, met Grootebroek, Bovenkarspel, naar de oude stadrechten), Teijlingen (Zuid-Holland, met Sassenheim enWarmond; genoemd naar het slot Teijlingen), Onderbanken (Limburg, met Jabeek en Schinveld, genoemd naar plaatselijke rechtbanken die juridisch onder een hoger rechtscollege vielen), Landerd (Noord-Brabant, met Uden, Veghel en Schaijk, genoemd naar de landweer, een versterking in een moerassig gebied), Lansingerland (Zuid-Holland, met Berkel-Rodenrijs en Bleiswijk, genoemd naar de lansingh, een groene strook die de grens tussen Delfland en Schieland vormde) Reimerswaal (Zeeland, genoemd naar de middeleeuwse stad die in de golven van de Oosterschelde verdween).
De fusiegemeente Abcoude/Ronde Venen moet nog een naam krijgen, maar op nummer een staat Proosdijlanden (proosdij verwijst naar een gebied dat een onderdeel vormde van een bisdom).
De spelling wordt vaak aangepast. Korendijk (Zuid-Holand, met Zuid-Beijerland) is genoemd naar de heerlijkheid Coorndijck, maar de gemeenteraad vond die c en ck  toch te deftig. De nieuwe Brabantse gemeente Cranendonck liet de oude spelling juist staan, ook dit was de naam van een oud landgoed.

Kogge

Soms komt er een fantasienaam uit de lange lijst van de adviseurs. Bekend is Zaanstad als verzamelnaam voor Zaandam en een groot aantal plaatsen langs de Zaan. Nieuw zijn Hollands Kroon (Noord-Holland, met Wieringermeer en Anna-Paulowna), Hof van Twente (Overijssel, met Diepenheim, Goor, Markelo, Ambt en Stad Delden), Twenterand (Overijssel, met Vriezenveen en Vroomshoop), Laarbeek (Noord-Brabant, met Aarle-Rixel, Beek en Donck – Laar is een buurtschap in het midden van de gemeente en de beek verwijst naar de verschillende beken die door de gemeente stromen), Koggeland (Noord-Holland, genoemd naar de koggen = oude schepen die hier gebruikt werden).

Het bedenken van en nieuwe naam voor een product of in dit geval een nieuwe gemeente is een van de leukste opdrachten die je al tekstschrijver kunt krijgen. ooit heb ik eens een naam moeten bedenken voor een winkelketen van casual kleding. De naam moest uiteraard in het Engels want anders telde je niet mee. Bij voorkeur zes letters want een andere keten van de eigenaar had ook een naam met zes letters. Met een loep bekeek ik Amerikaanse wegenkaarten om een mooie korte nam te bedenken die zou opvallen en er ook grafisch gezien mooi uit zou zien.

Google Maps

Ik stelde voor 1.Wilder, 2. Baldwyn, 3. Chrush 4. Allons, 5. Bayoux
De opdrachtgever dacht lang na en ging tenslotte akkoord met Wilder, betaalde de forse rekening, maar de naam is nooit ingevoerd, de zaak was ondertussen alweer overgenomen door een andere eigenaar.

Tegenwoordig zijn er gespecialiseerde naamgevingsbureaus die niet alleen een naam bedenken, maar vooral ook zorgen voor bescherming van die naam. Ze bedenken namen als Aegis, Achmea, Menzis, Staedion, Ymere, Castellum, Residence Wijngaerde  en verdienen daar heel veel geld mee …