In het holst van de nacht  is een mooie uitdrukking om het midden van de nacht aan te geven. Het donkerste deel. Maar waar komt dat ‘holst’ vandaan? ‘holst’ staat niet als lemma in Van Dale.

We kennen ‘hol’ vooral als een zelfstandig naamwoord: het hol van de leeuw – letterlijk en figuurlijk. Maar het is ook en bijvoeglijk naamwoord: een holle ruimte, een hol gebaar, een holle boom, een holle weg. En zo’n bijvoeglijk naamwoord kun je ook vervoegen in een vergrotende en overtreffende trap: een hollere ruimte, de holste ruimte. En in die holste ruimte is het natuurlijk ook het donkerst.
En daar is dan in de uitdrukking ‘het holst van de nacht’ uit ontstaan: Dat deel van de nacht is het holst …

Holst komt ook voor in de ouderwetse uitdrukking ‘Je hebt het holste water gehad’, dat zei je tegen een patiënt die een zware crisis had doorstaan. Ook van de zee kon gezegd kon worden dat deze ‘hol stond’, hoge golven  – en dus ook hele diepe dalen.

En we kennen Holst als achternaam: Adriaan Roland Holst, de prims der dichters en Gustav Holst, (eigenlijk Von Holst) de componist van The Planets.