Land zoekt koning

images

Carol II van 1930-1940 koning van Roemenië

Tot in het begin van de 20e eeuw was de monarchie de gangbare staatsvorm. Republieken waren er maar weinig, het was een rare uitzondering. Als er in de woelingen van de geschiedenis een nieuwe staat ontstond, ging men alras op zoek naar een koning. Prinsen uit Duitsland en Scandinavië belandden op die manier op oude en vaak gloednieuwe tronen in ergens in Europa.

Zweden in de Napoleontische tijd. De oude koning Karel XIII uit het Huis Holstein-Gottorf was kinderloos en ziekelijk. In 1810 stierf onverwachts de beoogde troonopvolger, de Deense prins Karel August. De regering moest op zoek naar een nieuwe troonopvolger. Dat werd Jean Baptiste Bernadotte, maarschalk van Napoleon, die had bewezen een goed bestuurder te zijn. Bovendien was hij opvallend mild geweest voor krijgsgevangen Zweedse soldaten in Pommeren, waar Bernadotte het bevel voerde.

Koning Carl Gustav met kroonprinses Victoria  op een postzegel uit 1980

Koning Carl Gustav met kroonprinses Victoria op een postzegel uit 1980

Hij kwam naar Zweden en de koning adopteerde, om hem nog enige legitimiteit te verschaffen, de 47-jarige veldheer als zijn zoon; onder de naam Karel Johan werd hij troonpretendent en ook meteen regent. Hij nam de regeringszaken vlot ter hand, zorgde er voor dat Zweden Noorwegen in handen kreeg na eeuwenlang Deens bestuur. In 1818 werd hij zowel in Zweden als in Noorwegen tot koning gekroond en tot vandaag de dag zijn het de Bernadottes die in Zweden de koningskroon dragen.

Andere landen die op zoek gingen naar een koning:

Griekenland. Toen het land afhankelijk werd in 1829 benoemden de grootmachten de 17-jarige Otto van Beieren tot koning van Griekenland. Na politieke druk trad de kinderloze koning af  Hij werd opgevolgd door Christiaan Wilhelm uit het Deense Huis Oldenburg–Glücksburg die als Georg I vijftig jaar zou regeren. In de 20e eeuw maakte de monarchie in Griekenland moeilijke tijden door, van 1924 tot 1935 was het land een republiek. In 1973 werd per referendum de monarchie in Griekenland afgeschaft.

Schermafbeelding 2013-01-03 om 08.50.07

Rouwzegel voor koningin Astrid 1925

België. In 1831 scheidde België zich af van de noordelijke Nederlanden, zeer tot ongenoegen van koning Willem I, die pas acht jaar later tot erkenning van de nieuwe staat zou overgaan. Engeland en Frankrijk maakten zich druk over de vraag wie koning van België zou mogen worden. De Engelsen wilden geen Franse pretendent en dus viel de 16-jarige prins Lodewijk Karel van Orléans af. Het was Leopold, prins van Saksen-Coburg Gotha die de eerste Koning der Belgen werd. Hoewel de naam Van Saksen-Coburg is afgeschaft, regeert dit Huis nog steeds over België, de achternaam van de familie luidt nu: Van België.

images-1

koning Alfonso XII

Spanje. In Spanje regeerde al eeuwenlang het Huis Borbón. In het midden van de 19e eeuw was er geen troonopvolger voorhanden, koningin Isabella II was in 1868 het land ontvlucht na voortdurende binnenlandse onlusten. Naarstig ging men op zoek naar een nieuw vorst, ook Frankrijk, Engeland en Pruisen bemoeiden zich met deze erfopvolging. Leopold van Hohenzollern-Sigmaringen was een serieuze kandidaat, maar de Fransen waren fel tegen, zij hadden zelf ook een kandidaat. De afwijzing van een Hohenzollern prins was voor Bismarck aanleiding om in 1870 de Frans-Duitse oorlog te beginnen. Als compromiskandidaat gingen de Spanjaarden akkoord met Amadeus, de zoon van koning Victor Emmanuel van het pas verenigde Italië. De prins van Aosta had weinig zin in deze functie maar zijn vader dwong hem om in 1870 de kroon te aanvaarden. In Spanje was veel onrust en ook weerstand tegen de monarchie. Ook was er sprake van een carlistische opstand. De jaren van zijn koningschap waren voor Amadeus gevaarlijk, zijn koets werd zelfs beschoten. In 1873 vond hij het welletjes en trad af. Kortstondig werd de republiek uitgeroepen. In1875 werd het Huis van Borbón weer in ere hersteld, maar een stabiele monarchie is Spanje nooit geweest. In 1931 werd opnieuw de republiek uitgeroepen. Pas na de dood van Franco in 1975 werd het koningshuis weer binnengehaald en sindsdien is Juan Carlos koning van Spanje.

Noorwegen. In de 19e eeuw vormde Noorwegen een personele unie met Zweden, de Zweedse koningen waren ook koning van Noorwegen, zoals de Nederlandse koningen ook groothertog van Luxemburg waren. Maar Noorwegen wilde echt onafhankelijk worden en in 1905 was het eindelijk zo ver. Het parlement koos de Deense prins Christiaan Frederik tot koning, hij koos voor de Noorse naam Haakon VII en regeerde tot 1957. Het Huis Sleeswijk-Holstein-Sonderborg-Glücksburg regeert nog altijd over Noorwegen.

Bulgarije. Officieel behoorde het land aan het einde van de 19e eeuw nog tot het Ottomaanse Rijk, maar de facto was het een onafhankelijke staat, onder sterke Russische invloed. In 1879 werd een vorst gezocht, dit werd prins Alexander van Battenberg, geboren uit een morganatisch huwelijk van zijn vader, een prins van Hessen-Darmstadt met een hofdame van tsarina Maria Alexandowna, een tante van de prins. De kinderen mochten de titel van hun vader niet erven maar kregen al troost de titel prins van

Simeon (6) werd in 1943 koning van Bulgarije

Simeon (6) werd in 1943 koning van Bulgarije

Battenberg.  Alexander had als officier meegedaan aan de Russisch-Osmaanse oorlog en lag daarom goed bij de Russen en de Bulgaren. Maar het land was nog verre van stabiel, al in 1886 moest Alexander aftreden. Het land ging op zoek naar een nieuwe vorst; dit werd Ferdinand van Saksen-Coburg. Er was altijd wel ergens in Duitsland een prins te vinden voor een dergelijke opdracht. In 1887 legde hij de eed op de grondwet af. Zijn familie bleef tot 1946 met wisselend succes aan de macht in het land. De laatste koning, Simeon II was van 2001-2005 als Simeon Borisov Sakskoboerggotsk premier van de republiek.

Roemenië. Naar het voorbeeld van Griekenland en Bulgarije ging de Roemeense regering in 1881 ook op zoek naar een toekomstig koning. Het werd Karl von Hohenzollern-Sigmaringen, die als Carol I koning van Roemenië werd. Ook het Roemeense vorstenhuis ging door diepe dalen, het liefdesleven van koning Carol II is een apart hoofdstuk waard.  De communistische overname in 1947 maakte een einde aan de monarchie. De laatste koning Michael kwam wel terug na de val van het communisme, maar streefde niet naar een politieke rol.

images-3

Koning Zog I van Albanië

Albanië. Pas in 1913 erkenden de Europese grootmachten het onafhankelijke vorstendom Albanië. Ook daar ging men op zoek naar een koning. Elisabeth, de vrouw van koning Carol I van Roemenië kwam met het idee haar neef Wilhelm zu Wied te benoemen, die ook familie van koningin Wilhelmina was. Aangemoedigd door zijn familie betrad Wilhelm met zijn gezin in maart 1913 de Albanese bodem en legde de eed op de grondwet af.  Maar hij ontdekt als snel dat er in het arme, ongeorganiseerde land weinig viel te besturen. Het uitbreken van WO I zorgde er voor dat er geen steun was voor zijn hervormingsplannen. Ontmoedigd en teleurgesteld verliet hij het land al in december 1914.
In 1928 benoemde de president van de republiek Albanië Achmed Bey Zogu zich tot koning Zog I. Hij bleef tot 1946 aan de macht.

De Middeleeuwse koning Mandaugas van Litouwen

De Middeleeuwse koning Mindaugas van Litouwen

Litouwen. Na het einde van de Eerste Oorlog werd Litouwen na eeuwen weer een onafhankelijke staat. De regering zocht een vorst. Kandidaat was hertog Wilhelm von Urach uit Würtemberg die heel graag een troon wilde bestijgen. Hij had al pogingen gedaan om vorst van Monaco te worden, koning van Albanië en groothertog van Elzas-Lotharingen, wat allemaal net niet was doorgegaan. Maar Litouwen bood hem een reële kans. Hij zou als koning Mindaugas II het land gaan besturen. De ineenstorting van de monarchieën in Duitsland aan het einde van WO I bracht de staatsraad van Litouwen op andere gedachten, ze kozen toch voor een republiek.

Finland. De geschiedenis van Finland in 1918 lijkt op die van Litouwen. Eindelijk kon Finland zich losmaken uit de Russische overheersing. Hier koos het parlement in oktober 1918 prins Frederik Karel van Hessen tot koning. Gedacht werd aan de naam koning Välnö I. Maar twee maanden later was de droom voorbij en werd Finland een republiek.

zie ook: Omhoog en omlaag trouwen http://wp.me/p1MauM-JD

Over Wllm Kalb

schrijver, lezer, docent - focus: taal, geschiedenis, fotografie, Duits(land), muziek en films uit de jaren '20 - '50
Dit bericht werd geplaatst in Feiten en meningen, geschiedenis en getagged met , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , . Maak dit favoriet permalink.

Een reactie op Land zoekt koning

  1. Theo Balvers zegt:

    Heerlijke lectuur of documentatie.
    Ben zelf republikein, maar niet fanatiek..

    Like

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s