Lastige zaken zijn dat. Wie bepaalt waar een grens loopt, van wie welk stuk land is? Als kind al verbaasde ik mij er over. Ik logeerde in Drenthe, op de grens van de Hondsrug en de veengebieden. Vandaar ging ik regelmatig met oom Jan op de motor een paar kilometer verder naar een neef van hem; die sprak hetzelfde zachtaardige dialect. ‘We zijn nu in het Emsland mien jong’, zei hij dan, dat is in Duitsland. Maar buiten was het net zo kaal als aan de andere kant van de grens en net zo regenachtig.

‘Dit land is van ons’, zeggen de afstammelingen van de sultan van Sulu uit het zuiden van de Filipijnen. Ze zijn met een klein legertje het uiterste noordoosten van Borneo binnen- gedrongen en willen niet weg. ‘De Engelsen hebben dit land ooit van ons gehuurd, maar dat verdrag is allang verlopen en dus is het land nu weer van ons.’

Ooit hebben de grootgrondbezitters uitgemaakt: dat valt onder Münster en die gronden daar, dat hoort bij de Drentse gebieden. Iemand trok de grens. Geld, macht, huwelijken bepaalden of je aan de ene of aan de andere kant kwam te wonen. Veel maakte het lange tijd niet uit, of je nu je belasting afdroeg aan de bestuurders in Assen of aan  de bisschop van Münster, je was altijd de klos. Nu in de tijd van verplicht onderwijs van massamedia wordt het opeens wel belangrijk, leer je Nederlands of Hoogduits, kijk je naar de Tros of naar Sat1.

Er waren oorlogen voor nodig om grenzen te verleggen. In verdragen werd vastgelegd: dit is van ons, dat is van jullie. En over die verdragen gaat het in het noorden van Borneo. De Filipijnen zeggen dat in het verdrag uit 1878 tussen de Britten en de sultan van Sulu duidelijk stond: de Engelsen huren het grondgebied: “… do hereby lease of our own freewill and satisfaction to…all the territories and lands”. Maar zeggen de Maleisiërs, de opvolgers van de Britten, dat is een verkeerde vertaling, er stond dat de sultan het gebied heeft overgedragen: “… hereby grant and cede of our own free and sovereign will to Gustavus Baron de Overbeck of Hong Kong and Alfred Dent Esquire of London … all the territories and lands”.  

Geldern

Wanneer sturen wij een legertje naar Goch en Geldern? Die steden behoorden eens tot de hartlanden van het graafschap Gelre. De Pruisen veroverden de steden in 1703, maar bij het vaststellen van de definitieve grens tussen het Koninkrijk der Nederlanden en Pruisen in 1815 is niet goed gekeken op de oude kaarten en kwam dit Nederlandse gebied in Duitse handen. Tijd voor actie.