“Die boot vaarde helemaal achteraan” – het gedoe met sterke werkwoorden

Unknown“Die boot vaarde helemaal achteraan”, zei de verslaggeefster van AT5 zaterdagmiddag tijden de botenparade van de Gay Pride. Het blijft moeilijk de vervoeging van de sterke werkwoorden in het Nederlands. Een zooitje ongeregeld is het. Geen touw aan vast te knopen. Je moet ze uit je hoofd leren als je ze niet van huis uit hebt meegekregen en dat is dus lastig, want er zijn maar weinig vaste patronen in te ontdekken.

Bovendien verandert er in de loop van tijd wel een en ander, er bestaat de neiging om sterke werkwoorden zwak te maken: in plaats van ‘voer’ zegt de verslaggeefster ‘vaarde’ en in plaats van ‘het woei’ zeggen we steeds vaker ‘het waaide’, van Onze Taal mag ‘waaide’ ook, ‘vaarde’ is volgens de taalmeesters echter geen ABN.  Maar de oude vorm wordt steeds zeldzamer, niemand zegt meer: ‘ik biek’ in plaats van ‘ik bakte’ die vorm is al helemaal verdwenen, vooral omdat naast ‘ik biek’ de vorm ‘ik bakte’ altijd al werd gebruikt. Bijna niemand kent meer de term ‘het wassende water’; het oude werkwoord ‘wassen’ = toenemen, met de mooie verleden tijd ‘wies’, is vrijwel verdwenen.

Een omgekeerde ontwikkeling gebeurt bij ‘vrijen’. De verleden tijd is formeel ‘ik vrijde’, ik ‘heb gevrijd’, maar steeds vaker hoor je ‘ik vree’ en ‘ik heb gevreeën’ (of ‘wij hebben gevreeën’, wel zo gezellig). Naar analogie van andere werkwoorden met een lange ij ontwikkelt ‘vrijen’ zich tot een sterk werkwoord: krijgen, rijzen, spijten, schrijven etc. Breien hoort niet thuis in dit rijtje, want dat schrijf je met een korte ei. ‘Ik bree’ als verleden tijd wordt wel gebezigd, maar meer als een grapje, mij doet het pijn in de oren.

Zie voor alle sterke werkwoorden: http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_sterke_en_onregelmatige_werkwoorden_in_het_Nederlands

Over Wllm Kalb

schrijver, lezer, docent - focus: taal, geschiedenis, fotografie, Duits(land), muziek en films uit de jaren '20 - '50
Dit bericht werd geplaatst in Feiten en meningen, taal en getagged met , , , , , , , , . Maak dit favoriet permalink.

12 reacties op “Die boot vaarde helemaal achteraan” – het gedoe met sterke werkwoorden

  1. Je had natuurlijk veel liever op de voorste boot gestaan.
    Ik maakte gisteren een vriendinnetje boos door haar erop te wijzen dat “Ik heb er zoiets bij” in elke zin wat veel is. Wat er in zes jaren insloop kreeg ik er in één avond niet uit.

    Like

  2. Zilvertje zegt:

    Het is ook best een moeilijke taal, ik zou ook graag alles goed willen doen, maar helaas, maar het valt me wel op, dat ik veel vaker dan voorheen mensen in de politiek en van het nieuws, dingen hoor zeggen dat ik denk: nou ik weet zelfs dat dit fout is. ( en dat is best wel apart, want als je zou weten hoe vaak mijn vader me al verbeterde……. )

    Geliked door 1 persoon

  3. gnossie zegt:

    Vaarde is voer voor neerlandici.

    Like

  4. zelfstandigjournalistantwerpen zegt:

    Ook na 43 jaar heb ook ik nog af en toe moeite met het Nederlands :-).

    Like

  5. EJW zegt:

    Ik hoorde een commentator zeggen toen een boot onder een brug doorvoer: ”Nou moeten ze bukken maar dat zijn ze wel gewend.”

    Like

  6. Rebelse Huisvrouw zegt:

    Tegenwoordig hoor je niets anders meer dan ‘hun hebben’ en ‘nooit geen’ of dat soort dingen. Ik probeer me er maar niet meer aan te ‘irriteren’ 😉

    Geliked door 1 persoon

  7. Pingback: Verdwenen wezen | Kalfjes

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s