Talloos zijn de groepen en groepjes waarvan ik deel heb uitgemaakt. Al op de kleuterschool riep de juf opgewekt: ‘Vandaag gaan we in groepjes werken’, wat we dan braaf deden. Vooral op de kweekschool, maar ook later op de universiteit ontwikkeldde ik een handige strategie om in de juiste groep terecht te komen, want niet elke groep is gelijk.

Als je pech had, even niet oplette, dan kwam je terecht in de groep die er niets van snapte. Die de opdracht niet goed had begrepen en dus werd er maar wat gedaan. Samenwerken was een begrip dat volledig onbekend was, iedereen klungelde wat aan, het eindresultaat was bedroevend, maar zelfs dat drong nauwelijks tot de sufferds door.

Erg was het ook als je deel uitmaakte van de groep die de beste wilde zijn. Strebers. Een fanatiekeling nam al gauw de leiding en die moest je dus gehoorzamen. Je werd onder druk gezet om heel hard te werken. Het was onderling nooit gezellig.  Je werd in de gaten gehouden: doe je wel genoeg, want wee je gebeente als je niet je best deed, dan kwam dat hoge cijfer in gevaar.

Heel veel groepen bestonden uit pragmatisten. Ze verdeelden in de eerste bijeenkomst de taken en werkten die allemaal individueel uit. Vlak voor de deadline werden dan de resultaten bijeengeveegd, wat meestal leidde tet een zes, waarmee iedereen tevreden was.

Het meest naar mijn zin had ik het al ik zat in een groepje dat zocht naar een originele oplossing. Waarin heel vel tijd werd besteed aan gesteggel over  de zin van de opdracht, de verschillende manieren waarop je tot het antwoord kon komen. Terwijl de anderen allang bezig waren, zaten wij nog heftig te discussiëren, we maakten ruzie en sloten weer vrede, om op het laatste moment te komen met een sterk idee en dan werkten we een nacht door om tot een verrassend resultaat te komen.

Op de Hogeschool waar ik de laatste twintig jaar werkte werd wegens bezuinigingen in de onderbouw bijna uitsluitend gewerkt met groepsprojecten. Studenten werden niet meer individueel beoordeeld, het groepscijfer werd ook het eindcijfer van de individuele student. Dat alles onder het mom van ‘in je later werk zal je ook veel moeten samenwerken’.
Fnuikend was dat. Studenten legden zich er bij neer dat het altijd wel een zeven zou worden. Het had weinig zin om heel erg je best te doen want er waren altijd meelifters die nauwelijks iets uitvoerden. Die aanpak heeft het imago van het onderwijs veel schade berokkend. Langzaam komt men er weer van terug.

Goed samenwerken moet je leren, dat kan heel goed in een groepsproject, maar dan moet je het groepsproces ook goed coachen en evalueren. Daarnaast moet iedereen ook individueel de kans krijgen om zijn of haar eigen werkwijze te ontwikkelen en al zijn talenten aan bod kunnen laten komen.