Talen van de Kaukasus

‘Het Abazijns is de mooiste taal ter wereld’, zei de Abazaanse schooljuffrouw zondagavond in ‘De bergen achter Sostji’, het programma van Jelle Brandt Corstius, ‘want die taal heeft een alfabet met 68 letters.’
Of en taal mooi of lelijk is, is lastig vast te stellen, het is vooral een kwestie van smaak. Veel mensen vinden Italiaans mooi, het is zo zangerig, en met zijn vele klinkers zo welluidend. Maar je kunt in het Italiaans ook vreselijk lelijke dingen zeggen, schelden en vloeken en dan klinkt het niet meer zo mooi. Veel mensen die het Nederlands niet goed kennen, vinden de taal lelijk, met zijn harde g-klanken. Maar zo hard is die klank vaak niet (spreek maar eens uit: [zacht]) en het Spaans kent die harde-g ook en dat vinden we juist weer stoer.

Het alfabet van het Abazijns

Het Abazijns is een van de vele talen op de Kaukasus. Het is daar een lappendelen van talen en volken, het lijkt er wel op dat elk dal zijn eigen taal heeft. In hoeverre die talen van elkaar verschillen, kan ik niet nagaan. Feit is wel dat in veel gevallen, ook door Jelle, het Russisch gebruikt moet worden als lingua-franca. Pas na de revolutie hebben Russische taalgeleerden voor het eerst die talen systematisch opgeschreven en voor het Abazijns gebruikten ze meer dan zestig tekens om al hun medeklinkers op te schrijven, de taal kent daarentegen maar twee klinkers.

Of een taal mooi wordt van al die schrifttekens?  Dan zouden we het Nederlands ook nog wel wat kunnen vermooien. Immers niet elke ‘e’ is hetzelfde, we zouden makkelijk verschillende tekens kunnen gebruiken voor een korte, een lange of een stomme e. Een woord als ‘mezenest’ zou je dan kunnen schrijven als me:zęnĕst, en bēēr schrijven we natuurlijk anders dan pees, want de lange-e klinkt anders onder invloed van wat er nog komt.
Al onze mooie tweeklanken als au, ou, oe, ui, eu, ie krijgen natulijk ook allemaal aparte tekens en ook voor klanken als aai en ooi bedenken we iets leuks, we schrijven dan zaaĭ en zooĭ. Veel medeklinkers komen in vaste combinaties voor, zoals de sj in sjouwen en sjorren: daar kunnen we best een teken voor bedenken: śouwen en śorren. en een ij is echt iets anders dan een y, de ij heeft ook recht op een eigen teken. Op die manier kom je aan een alfabet met al gauw meer dan veertig tekens. Wie weet stijgen we daarmee op de ranglijst van mooie talen.