Zouden er schrijvers zijn die boeken schrijven met het oog op een bespreking in de vele leesgroepen die overal in stad en land bij elkaar komen? Al zou slechts  een deel van alle leesgroepen dat boek kiezen, dan betekent dat toch als snel een flinke verhoging van de verkoopcijfers.
Zo’n boek moet lekker lezen: ‘a good read’, zoals dat zo mooi heet tegenwoordig. Een boek dat je niet wil wegleggen, dat je bezig houdt, waarover je praat met je vriendinnen (de leesgroepen worden voor het overgrote deel bevolkt door vrouwen). En het moet wat te raden overlaten, zodat je tijdens de bespreking flink van mening kunt verschillen. Niet alles moet meteen duidelijk zijn, er moet ruimte zijn voor een vrije interpretatie, liefst met een verwijzing naar ‘iets’, bijvoorbeeld iets spiritueels, maar niet te expliciet.

‘De Wand’ van Marlen Haushofer is zo’n boek. Het verhaal is snel verteld: een veertigjarige vrouw gaat voor een weekend mee met een nichtje en haar man naar hun jachthuis in een afgelegen bergdal. De andere twee gaan nog even boodschappen doen in het dorpje in de buurt en keren niet terug. Als de hoofdpersoon ze de volgende dag gaat zoeken, blijkt er een doorzichtige, ondoordringbare wand te staan bij de uitgang van het dal,  daarachter is geen leven meer.
Ze zit opgesloten in een kleine wereld, gelukkig blijken er in haar deel van die wereld ook nog een lieve hond, een kat en een koe te zijn. Daarmee moet ze zien te overleven. Dat is het verhaal, dat aan het eind nog een dramatische climax kent die ik niet zal verklappen.

Uit de film die naar het boek is gemaakt

We komen dat allemaal te weten omdat de naameloze hoofdpersoon haar ervaring op papier zet. Uitvoerig vertelt ze over haar dagelijkse bezigheden om aan eten te komen voor haarzelf en de dieren, hoe ze hout zaagt en hakt om het in de winter warm te hebben. Daarnaast staan haar aantekeningen vol met gedachten die door haar hoofd gaan, gedachten over haar uitzonderlijke situatie, gedachten over het leven en de dood. Weinig over haar verleden, haar vrienden en familie aan de andere kant van de wand, alles is geconcentreerd op het nu, de dagelijkse bezigheden: de geboorte van een kalf, de jacht, het poten en rooien van aardappelen, het zaaien en oogsten van bonen.

In de leesgroep kun je het dan lang hebben over de vraag waar die wand voor staat, wie de wand heeft geplaatst en waarom. Waarom graaft de vrouw geen tunnel onder de wand door naar de andere wereld? Wat voor leven heeft de vrouw geleid voordat ze in deze situatie terecht kwam, hoe kijkt ze daar op terug? Er zijn verschillende websites die discussievragen aanreiken. Maar dit boek bevat zoveel stof tot nadenken dat je als leesgroep zelf vrouws genoeg bent om tot een stevige discussie te komen.

Ik vond het een boeiend, goed geschreven boek dat je eigenlijk twee keer moet lezen. Wat knap dat een schijfster zoiets bedenk en het op deze manier uitwerkt. Het boek werd geschreven in 1963 en nu vijftig jaar later leidt het nog steeds tot overpeinzingen. En het is zeker niet geschreven met de bedoeling om succes te hebben in leeskringen.

De Wand (uitstekend vertaald door Ria van Hengel), uitgegeven door Van Gennep.
In 2012 werd het boek verfilmd door regisseur Julian Pölser.