Dora Paulsen – voorbeeld van een goede Duitser

Schermafbeelding 2014-01-24 om 17.33.50In de jaren vlak na de oorlog was alles wat Duits was natuurlijk verdacht en verkeerd. Heel erg verkeerd zelfs. Geen wonder dus dat de eerste voorstelling van de gloednieuwe Hoofdstad Operette in september 1945, de bekende operette over het jonge leven van Franz Schubert, opeens het Het Driemeisjeshuis heette. Een van de rollen was voor actrice Dora Paulsen. “Nog wel enigszins beïnvloed door het Cabaret speelt zij de rol van Mademoiselle Grisi, de operazangeres, met veel durf, waarbij de ze de hartstochtelijke jalousie van de zich gedupeerd voelende sterk provoceert”, stond in de krant.  Ze speelde die rol in het Nederlands. Richard Aurich, de regisseur, gebruikte muziek van Schubert maar ook van de in de oorlog omgekomen Willy Rosen; een van haar medespelers was de piepjonge Willy Alberti.
Het was de eerste rol van Dora Paulsen na de oorlog en het zou nog tot 1958 duren voor zij weer op de planken stond.
Feodora Pollen was in 1898 in Berlijn geboren, ze stamde uit een gezin van muzikanten en zangers. Al heel vroeg stond ze op de het toneel en werd opgeleid tot operette-zangeres. In 1917 ging er iets mis met haar stem en, zei haar vader, ze moest maar actrice worden. Met succes trad ze op in grote theaters;  later, in de jaren twintig, trad ze op in cabarets als ‘diseuse’, ze zingzegde chansons van o.a. Erich Kästner, Kurt Tucholsky en Friedrich Holländer.
Ze kreeg een engagement bij het befaamde cabaret van Rudolf Nelson. Het gezelschap met veel Joodse artiesten ontvluchtte in 1933 nazi-Duitsland, eerst naar Zürich en later naar Amsterdam. Nog tot in 1942 trad dit Kabarett der Prominenten op in Amsterdam en in Scheveningen.

Dora Paulsen trouwde in ’38 met kunstschilder Jo Voskuil en had een Nederlands paspoort gekregen. Ze hielp Joodse artiesten aan een onderduikadres en hoewel zij geen gevaar liep, durfde ze met haar sterke Duitse accent niet meer op de voorgrond te treden.

Schermafbeelding 2014-02-19 om 13.46.03

In gesprek met Wim Ibo, 1968

Het waren mensen als Victor van Vriesland, Simon Carmiggelt, Wim Kan en Wim Ibo die haar overhaalden om weer op te treden met haar vooroorlogse, Duitse repertoire. En ze had succes! Er was een enorme bewondering voor haar vakmanschap, haar voordracht en haar kennis van dat ijzeren repertoire dat een hele generatie Nederlandse cabaret-artiesten heeft beïnvloed. Annie Schmidt heeft een aantal keren gezegd dat zij enorm werd geïnspireerd door het venijn in teksten van mensen als Kästner en Tucholsky.
Dora Paulsen mocht weer gezien en gehoord worden, een dame om respect voor te hebben. Ze maakte, met pianist Enrico Neckheim een aantal platen, trad op voor de televisie en ging lesgeven aan de Kleinkunstacademie. Ze genoot van dat succes en het contact met de wilde, jonge studenten. Dat succes heeft maar kort geduurd, ze overleed in december 1970. Zij bewees het: Duitsers zijn niet allemaal slecht.

Over Wllm Kalb

schrijver, lezer, docent - focus: taal, geschiedenis, fotografie, Duits(land), muziek en films uit de jaren '20 - '50
Dit bericht werd geplaatst in Feiten en meningen en getagged met , , , , , , , , . Maak dit favoriet permalink.

2 reacties op Dora Paulsen – voorbeeld van een goede Duitser

  1. richardkamp zegt:

    Deze opvatting trof ik bij mijn ouders nooit aan.
    Het kan er mee te maken hebben dat de Wehrmachtcommandant, van het dorpje waar mijn vader bij zijn ouders was ondergedoken, bevriend was met m’n grootvader, en die grootvader altijd waarschuwde wanneer er een razzia kwam. Dan sliep m’n vader in een schuilplaats.
    Mijn vader was bepaald niet Duitsgezind, hij en m’n moeder verlieten hun huis, en doken onder, toen mijn vader als leraar met leerlingen werd opgedragen naar de Kulturkammer te marcheren.
    Ik denk dus dat de zaak moet worden omgedraaid, er waren slechte Duitsers.

    Like

    • Wllm Kalb zegt:

      Gelukkig maar hebben Nederlanders ook ervaren dat er Duitsers waren die hen niet slecht behandelden. Helaas was dat geen meerderheid en juist de slechte daden bleven het langst in de herinnering. Mensen met een Duitse naam, zoals ik, of een Duits accent zoals Dora Paulsen, hebben daar nog heel lang last van gehad.

      Like

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s