Het lag niet aan de muziek, elke noot was zoals het hoorde, maar toch klonk de sonate anders dan hij in zijn hoofd had. Het tempo klopte niet, de linkerhand gaf te veel accent aan de donkere noten. Het was zijn sonate niet. Ze zaten in de kleine zaal van het concerthuis in Praag. De pianist was een plaatselijke beroemdheid, zijn vrouw had de kaartjes gekocht. Hij keek naar haar, ze zat naast hem en genoot. Deze sonate van Beethoven stond op de eerste LP met klassieke muziek die hij ooit kocht. Grijs gedraaid had hij die plaat. Hij kende elke noot, elk loopje. Later had hij de CD gekocht. De muziek had zich vastgezet in zijn hoofd, met die accenten, met dat tempo van die pianist.

Onwillekeurig dacht hij aan zijn eerste vrouw. Samen hadden ze op zijn studentenkamer naar deze muziek geluisterd. Acht jaar geleden had ze hem verlaten voor een ander. Ook haar patronen zaten nog steeds in zijn hoofd. Zo vertrouwd, zo ingesleten.
Zijn tweede vrouw was tien jaar jonger, mooier ook. Ze daagde hem uit, hield hem jong. Net als vroeger ging hij elk voorjaar een weekje weg, naar Rome, Parijs, Berlijn – en deze keer naar Praag. Maar zelfs het slenteren door de stad  was anders. Meta liep te snel, zag niet wat hij zag, ze bleef niet staan waar hij wilde stilstaan. Met Elza was dat anders. Hun tempo was gelijk. Ze zwegen als er gezwegen moest worden maar praatten honderduit uit als ze moe en voldaan op een terrasje zaten. Meta hield niet van terrasjes, zij zat liever op een bankje in het park met haar iPad.

Hij was tevreden over zijn tweede huwelijk, dat zei hij tenminste altijd tegen zijn broer, zijn vrienden. Ze vreeën net als hij vroeger met Elza had gedaan elke vrijdagavond en zondagochtend. Maar het kostte hem meer moeite, het was meer werken dan passie.
Er klonk een beleefd applaus in de kleine zaal. Zijn vrouw legde haar hand op de zijne en keek hem gelukkig aan. “Prachtig hè”, zei ze. Hij knikte.

Mauricio Pollini Beethoven Apassionata derde deel