De media hebben het er moeilijk mee: wat laten we wel of niet zien van de afschuwelijke beelden uit het Midden-Oosten, van onthoofdingen, folteringen, lijken op straat. De lezers en kijkers gruwen ervan, willen wegkijken en het liefst helemaal niet weten wat voor verschrikkelijks er allemaal gebeurt op de wereld. Ik ben ook zo’n kijker die het ‘onthoofdingsfilmpje’ van James Foley niet heeft bekeken, ik ben ook niet van plan dat te gaan doen.
In het Midden-Oosten gingen media altijd al wat makkelijker om met het tonen van slachtoffers. Kranten staan vol met foto’s van moordpartijen, auto-ongelukken; het bloed vloeit makkelijk over de voorpagina’s.
Vanochtend hoorde ik op de radio Antoine Bodar vertellen over kerken in Rome en hij stipte daarbij even het tragische leven aan van Sinte Agatha. Deze jonge vrouw uit Catania op Sicilië leefde in de derde eeuw na Christus als vroom christenmeisje. Landvoogd Tiberius ging echter over tot vervolging van de Christenen en de mooie Agatha werd gevangen genomen en in het bordeel van hoerenmadam Aphrodisia geplaatst die samen met haar negen dochters de kost verdiende met het verlenen van seksuele diensten. Maar Agatha liet zich niet overhalen om hieraan mee te doen, ze hield vast aan haar geloof en bekeerde en passant moeder en alle dochters. Dat liet Tiberius niet onbestraft. Agatha werd gemarteld, haar borsten werden afgesneden; ze moest haar geloof afzweren. Door een wonder genas Agatha in een paar dagen, maar omdat ze haar geloof niet afzwoer werd ze opnieuw gemarteld waarna ze stierf in het jaar 251. Ze wordt nu op tal van plaatsen in de wereld vereerd.
Dit verhaal werd vanaf de vroege middeleeuwen graag verteld en schilders maakten afbeeldingen van deze en andere gruwelijkheden. We weten niet hoe mensen naar zulke afbeeldingen keken, was dat met vrome bewondering of met misschien wel met wellustige gedachten? Zijn we gevoeliger geworden in de loop der eeuwen, zodat we nu wegkijken en de krant tal van boze reacties krijgt als er ook maar één slachtoffer van al het geweld te veel getoond wordt op de voorpagina?
Radio 4 Echo van Eeuwigheid http://www.rkk.nl/nieuws/muzikale_wandelingen_door_rome_met_antoine_bodar
Merkwaardig is wel dat in schilderijen van gemartelde Heiligen de slachtoffers altijd met hemelse blikken de kijker aan zien of naar omhoog blikken waar dikbilengelen alvast ter beloning de gemartelde verwelkomen, alsof er een groot genot onveranderlijk gepaard gaat met het toedienen van extreme pijn. Aan de combinatie van sex en pijn, macht en onderwerping, dáár moeten de schilders zelf heel wat genoegen aan beleefd hebben. Vandaar het gezegde; hoe schilder, hoe wilder. Ik kan mij daar bij neer leggen.
LikeLike
In het Museum voor Oude Kunst in Lissabon zag ik vele jaren geleden een hele afdeling met dergelijke dergelijke schilderijen met expliciete martelscènes. Een verschil is wel dat je die indertijd meestal niet in je huiskamer bekeek, of het zou in een boek moeten zijn.
LikeLike
Of ze hingen in de kerk bij de speciale Agatha kapel.
LikeLike
Oeps, twee keer ‘dergelijke’. Sorry. Ik kan niet meer corrigeren.
LikeLike