Hoe heet levertraan uit de Lofoten? ‘Lofootse levertraan’ zou je denken. Mis: Lofodinsche levertraan. Dat staat tenminste op de twee blikken die wij begin jaren zeventig kregen toen de pakhuizen De Twee Stokvissen, Bergen en Trondheim op de Brouwersgracht werden verbouwd. De nieuwe bewoners vonden er deze mooie, decoratieve blikken die nu ook weer in onze nieuwe keuken staan, maar die ook zijn te vinden in enkele musea en in heel veel vintage winkeltjes.
Lofodinsch vond ik op internet alleen in combinatie met de ‘medicijn levertraan’. In advertenties werd deze levertraan aanbevolen door geleerde heren uit Nederland en Duitsland. Behalve ‘Lofodinsche’ is er ook ‘Bergse levertraan’ (afkomstig uit Bergen?) Levertraan, geachte jonge lezers, was een smerig drankje waarvan wij kinderen dagelijks na het avondeten met enige dwang een lepel naar binnen moesten werken. Het zou heel gezond zijn, vol vitamine A en D. Gelukkig kregen we daarna een snoepje om de bittere, vette smaak kwijt te raken.

Boekillustratie 1926 ‘Lofodden Islands’

Tot het midden van de vorige eeuw was de naam ‘Lofodden’ heel gebruikelijk voor deze bijzondere eilandengroep in het noordwesten van Noorwegen. Op een schoolplaat uit 1906 bijvoorbeeld staat ‘Aan de fjordenkust van Noorwegen – De Lofodden’. En Robert Everest schrijft in zijn reisverslag uit 1929 ‘Besides the Lofodden fishery, there are one or more cod banks outside the islands‘ (A journey through Norway, Lapland and a part of Sweden’). Ook Duitse bronnen hebben het over ‘Die Lofodden’. Nog in 1953 verscheen er een meisesbioek ‘Lofodden Lise – een winter in het Hoge Noorden’, geschreven door Estrid Ott. Het was vertaald uit het Deens, oorspronkelijke titel: ‘Lofot Lise’  
Wanneer de term Lofoten in zwang kwam en waarom de naam Lofodden is aangepast, is mij onduidelijk. Er zijn vast wel topografen die veel meer weten over de geschiedenis van aardrijkskundige namen en het vertalen en aanpassen ervan dan ik. In het Noors heet de eilandengroep overigens gewoon ‘Lofoten’, in het Noors is dat geen meervoud. De inwoners van de Lofoten noemen zich Lofotingers (vond ik op http://www.lofoten-online.de een uitvoerige site over de Lofoten, in het Duits)

In de roman Grip van Stephan Enters vormen de Lofoten het spannende decor van deze intrigeren roman. (zie ‘De ultieme cliffhanger’, recensie van Grip door Stephan Enters http://wp.me/p1MauM-1n9)