In het midden het raam met tralies van de ‘ijzeren kapel’,                                    daarboven de dakkapel met het luikje

Toen ik de vorige week de Oude Kerk uitliep, na een bezoek te hebben gebracht aan de tentoonstelling Pride Photo Award – zeker de moeite waard – zag ik dat naast het zuiderportaal van de kerk een flinke kamer was met daarboven nog een kamertje met een kleine dakkapel, afgesloten met een luikje. Mijn fantasie sloeg meteen op hol. Wat zou dat voor kamertje zijn? Ontving de koster daar zijn minnaar? Stond daar een bed dat werd gebruikt voor heerlijke herdersuurtjes? Hoe kwam je trouwens op dat kamertje, was er ergens een geheime trap? Ik had tijdens mijn verschillende bezoeken aan de Oude Kerk niet zo goed opgelet en de mooie tekening die Jan Rothuizen maakte van het interieur was ik natuurlijk al lang kwijt.

de librije

Tijd voor nader onderzoek. De gids in de kerk wilde me graag helpen. Hij vermoedde dat ik de ‘ijzeren kapel’ bedoelde, een ruimte boven de librije waar in de Middeleeuwen brandvrij de kostbare documenten en belangrijke verdragen van de stad Amsterdam werden bewaard. Op oude tekeningen, bewaard in het stadsarchief, is het allemaal te zien. De toegang tot de ijzeren kapel is alleen bereikbaar vanuit de Sint Sebastiaankapel, via een sterke ijzeren deur,

toegangsdeur tot de ‘ijzeren kapel’

met daarachter weer een eikenhouten deur, ruim vier meter boven de vloer. Twee burgemeesters moesten via steile ladders naar binnen klauteren ieder in het bezit van een eigen sleutel. Alles was goed opgeborgen, gewapend tegen brand en diefstal.

tekening ‘ijzeren kapel’  In de nissen waren lades waarin de documenten werden bewaard. (Stadsarchief)

Op geen van de oude tekeningen is echter dat puntdakje met de dakkapel te zien. Sterker nog, op foto’s uit het begin van de vorige eeuw heeft de ijzeren kapel nog een plat dak. Waarom later die punt met die dakkapel met dat luikje is aangebracht blijft onduidelijk. Ik mocht de ijzeren kapel zelf helaas niet nader inspecteren.

De koster en kosteres zijn vast nooit in dat kamertje geweest. Ze woonden gewoon in hun eigen kosterswoning die tegen de kerk was aangebouwd maar later is afgebroken. Ze hadden helemaal geen minnaars en deden niet aan herdersuurtjes, daarvoor moesten ze gewoon veel te hard werken.

Zie ook: Geheimtip http://wp.me/p1MauM-1hC