Het is altijd lastig om je een beeld te vormen van iemand die je niet echt hebt gekend, iemand die je alleen kent van filmbeelden, van de televisie, uit verhalen van anderen, via brieven die je toevallig onder ogen krijgt. Dat beeld zal altijd onvolledig zijn en gekleurd.

Jolande Withuis heeft ongetwijfeld haar best gedaan en een dikke ‘wetenschappelijke’ biografie geschreven over koningin Juliana onder de titel ‘Juliana, vorstin in een mannenwereld’. Ze heeft veel brieven uitgeplozen die ze kreeg via de kinderen van vriendinnen. In de tv documentaire die deze week werd uitgezonden en waarin Withuis uitvoerig haar boek mocht promoten beklaagde zij zich erover dat het zo moeilijk was bronnen te vinden, “veel mensen die haar hebben meegemaakt zijn dood”, zei ze.

Vooral Bernhard krijgt er van Withuis flink van langs, die deugde voor geen meter. Maar ook Juliana had haar zwakke periode, ze stond in de jaren vijftig onder invloed van een gevaarlijke sekte, was in die tijd behoorlijk in de war.

De werkelijkheid is altijd veel gecompliceerder dan je denkt. Het is, meen ik, heel moeilijk om een volledig beeld te geven van iemand die zoveel heeft meegemaakt, die zo’n merkwaardige functie bekleedde als het erfelijk koningschap.

Het is jammer dat iemand die ruim zestig jaar heel dicht bij Juliana stond en haar dus wel heel goed moet hebben gekend nooit aan het woord komt. Beatrix zou heel veel kunnen vertellen over de échte Juliana en de échte Bernhard. Maar zij zwijgt en geeft praktisch niemand toestemming om in de papieren die zijn opgeslagen in het koninklijkhuis-archief te kijken.

Zodoende zal het vrijwel onmogelijk zijn om een reëel beeld te krijgen van die altijd wat merkwaardige koninklijke maatschappelijk werkster.
Mij ontroerde Juliana altijd. Ik had het gevoel dat ze er altijd naar streefde om het goed te doen, maar de rol van staatshoofd lag haar eigenlijk niet zo goed.