Als je een paar dagen in München rondloopt valt op hoe groot het verschil is met bijvoorbeeld Berlijn of Hamburg. Steeds weer word je er als bezoeker mee geconfronteerd dat je in Beieren bent, een land met een rijke geschiedenis, een eigen cultuur. Eigenlijk is het opmerkelijk dat het land niet zelfstandig is, zoals Oostenrijk of Luxemburg. De Vrijstaat Beieren maakt echter gewoon deel uit van de Bondsrepubliek, je betaalt er met de euro en de voertaal is Duits, maar op veel manieren lijkt het een ander land. Het Duits van de inwoners van München is nauwelijks te verstaan, ze spreken het Beiers dialect Je moet veel moeite doen om ze te begrijpen. Vaak lukt dat niet.
Op de link onderaan vind je de tekst van ‘Willy’ gezongen door Konstantin Wecker in het Beiers. Met wat moeite is de betekenis van deze prachtige tekst wel te begrijpen!
Binnen Duitsland is Beieren in veel opzichten een buitenbeentje. De christendemocraten hebben er bijvoorbeeld hun eigen CSU die weliswaar nauw samenwerkt met de CDU van Angela Merkel maar vaak ook lekker eigenwijs is. In Beieren is de CSU al decennia oppermachtig hoewel de zeer conservatieve partij sinds 2013 geen meerderheid heeft. Ultra-rechtse partijen als de NPD, Republikaner en ook de AfD hebben weinig aanhang.
De term ‘vrijstaat’ werd in 1918 voor het eerst gebruikt toen het koninkrijk werd opgedoekt. Het betekent dus niet ‘vrij’ van Duitsland wat veel mensen denken. Beiers nationalisme is zeker wel aanwezig, maar een eigen staat is niet iets waar nu aan wordt gedacht.
Het nationalisme in München leunt sterk op het glorieuze verleden. In de 19e eeuw toen het ook in de tijd van het Duitse Keizerrijk een zelfstandig koninkrijk was met een eigen leger en een eigen diplomatieke dienst werden imposante boulevards aangelegd met neoclassicistische paleizen en regeringsgebouwen. Aan de Isar troont boven het verkeer het Maximilaneum uit, een imposant Romeins aandoend gebouw waar nu het parlement van de deelstaat vergadert. Beneden op de rotonde staat het Maximiliaan Monument. De Münchener kopen er hun Münchener Kurier en lezen dat Bayern München nog steeds bovenaan staat in de Bundesliga, dankzij het geld van rijke sponsoren.
In de nazitijd was Beieren geliefd bij de NSDAP. Hitler pleegde zijn eerste putsch in 1923 in München, hij had zijn zomerresidentie in Brechtesgaden, Nürnberg was de partijhoofdstad, daar werden de grote massabijeenkomsten gehouden. Een periode die men in München graag overslaat. Liever kijkt men naar de romantische foto’s van de gekke keizer Ludwig II, de kunstmecenas die Wagner financieel ondersteunde, met zijn sprookjeskastelen in de Beierse Alpen. De heimelijk homoseksuele koning wordt afgebeeld op koekblikken, bonbondozen en ansichtkaarten die overal worden aangeboden.
Wat de mensen in het zuiden van Duitsland gemeen hebben met de door velen nog zeer geliefde Ludwig II is een afkeer van Pruissen. In 1866 nu honderdvijftig jaar geleden streden Beieren en Oostenrijk tegen Pruissen, een strijd die werd verloren. Het was Bismark die zijn macht gebruikte om de verschillende Duitse vorstendommen te hervormen en de macht van e verschillende monarchen in te binden. Pruissen is van de kaart verdwenen maar afkeer van ‘die arrogante lui daar in het noorden’ is nog heel concreet aanwezig.
Er bestaat geen sterke afscheidingsbeweging in Beieren. Ik vermoed dat de meeste inwoners de huidige situatie wel prima vinden. Een eigen welvarende vrijstaat onder de paraplu van dat grote Duitsland met genoeg ruimte voor hun eigen feestdagen (Oktoberfest) hun eigen gewoonten (bier en witte worst), hun dirndls en lederhosen, hun eigen monumenten en vooral ook hun taal. Uit Wikipedia:
‘Bayern, aa Boarn (amtli: Freistaat Bayern), is a Freistoot im Siidostn vo da Bundesrepublik Deitschland. Es is as gresste Bundesland und stehd noch da Eihwohnazoi hinta Nordrhein-Westfalen an zwoata Stej. De Haptstod vo Bayern is Minga. Nochban vo Bayern san de Bundeslenda Bodn-Wiattmbeag, Hessn, Thüringen, Saggsn sowia de Länder Estareich, Tschechei und am Bodnsee drunt de Schweiz. De Schreibweis vum Landesnama mim “y” als offiziej gehd afn boarischn Kini Ludwig I. zruck[5], friaras hods “Baiern”[6] ghoassn. Ea hod an griachischn Buachstobm “Ypsilon” gnumma, weila Griachaland gern meng hod und wega seim Buam, am Otto, dea wo 1832 Kini vo Griachaland worn is.’.
Je moet het eigenlijk hardop lezen en het laatste deel van elk woord een beetje inslikken. Ik zal proberen het te vertalen, er staat volgens mij:
‘Bayern, ook Boarn (ambtelijk Vrijstaat Beieren) is een vrijstaat in het zuidoosten van de Bondsrepubliek Duitsland. Het is het grootste van de deelstaten. Als het gaat om het aantal inwoners neemt Beieren na Nordrhein-Westfalen de tweede plaats in. De hoofdstad van Beieren is München. Buren van Beieren zijn de deelstaten Baden-Württemberg, Hessen, Thüringen en Saksen en daarnaast de landen Oostenrijk, Tsjechië en beneden aan de Bodensee, Zwitserland.
De schrijfwijze van de landsnaam met de ‘y’ gaat terug naar de tijd van de Beierse koning Ludwig I. Vroeger heeft het land ‘Baiern’ geheten. De koning heeft de Griekse y gekozen omdat hij veel van Griekenland hield, vanwege zijn zoon Otto die in 1832 koning van Griekenland geworden was.’
http://www.golyr.de/konstantin-wecker/songtext-willy-280804.html
Kalfjes 