Een mooi oud winkeltje met een opvallende grijsgroene pui. Een beetje Jugendstil lijkt het wel, aan een plein in het oude deel van Split. Er zijn er vast veel meer mooie winkeltjes in deze oude stad maar dit winkeltje fotografeerde ik. Knjizara Morpurgo staat er in mooie letters, geen idee wat dat betekent.

Weer thuis zocht ik het op en ik vond dat het hier gaat om een van de beroemdste en oudste boekhandels van Europa, alleen Lissabon en Parijs kennen boekhandels die nog ouder zijn. Toen ik de foto goed bekeek zag ik echter dat de winkel leeg was, de oude boekhandel is gesloten.
Achter die groene pui schuilt het prachtige verhaal van Vid Morpurgo, een jonge Joodse student die in 1860 op tweeëntwintigjarige leeftijd hier een boekhandel begon die decennialang het trefpunt was van de intellectuele bovenlaag van de stad. Hier kwam men in de ochtend bijeen om bij te praten te discussiëren over de problemen van de stad, het land en de wereld. Waar boeken en kranten te koop waren in het Italiaans, Duits, Frans en natuurlijk Kroatisch.

Morpurgo kreeg de gelegenheid studiereizen te maken naar uitgeverijen en grote boekhandels in Italië, Oostenrijk en Duitsland. Kroatië maakte toen nog deel uit van de dubbelmonarchie, maar Split lag ver van Wenen, er was een sterke nationalistische beweging. Vid Morpurgo gaf tal van boeken en brochures uit vaak gelieerd aan de partij die streefde naar een onafhankelijk Dalmatië. Hij betrok publicaties van uitgeverijen uit heel Europa, ook uit Amsterdam.
Behalve boekhandelaar was hij ook ondernemer, hij richtte een baksteenfabriek op en begon later ook een likeurfabriek. Hij trad voor de Volkspartij toe tot de regionale volksvertegenwoordiging en werd voorzitter van de Kamer van Koophandel.  Ook had hij tal van conflicten met de meer behoudende partijen in de stad. Hij werd een aantal keren fysiek aangevallen maar doorgaans beperkte de strijd zich tot felle artekelen in de lokale dagbladen.

Vanuit zijn piepkleine boekhandel regeerde Vid Morpurgo over die verschillende ondernemingen, in 1870 begon hij ook nog een soort boerenleenbank die jonge agrariërs moest helpen een bedrijf te starten. Vid Morpurgo runde zijn boekhandel meer dan vijftig jaar, na zijn overlijden in 1911 werd zijn werk voortgezet, allereerst door zijn neef. Morpurgo ligt begraven op de Joodse begraafplaats, hoog op de heuvel Marjan boven Split.

In Split wordt er schande van gesproken dat er in het centrum nu geen goede boekhandel meer over is. Ik vond alleen een kantoorboekhandel die alleen enkele bestsellers verkocht waaronder Tajni dnevnik Hendrika Groena, de Kroatische vertaling van De Geheime dagboeken van Hendrik Groen. Nu maar hopen dat er niet het zoveelste souvenirzaakje komt in het mooie groene winkeltje.

Zie voor meer informatie https://www.total-croatia-news.com/tell-me-something-about-split/19622-final-days-of-the-oldest-bookstore-in-the-world-morpurgo-in-split

en
Buchhandlung Goethe & Co Berlin-Mitte http://wp.me/p1MauM-1cA