Elisabeth II van Engeland (95), Margaretha van Denemarken (81), Carl-Gustav XVI van Zweden (75) en Harald van Noorwegen (84) denken er niet over om de hen opgedragen taak neer te leggen. Ze zullen nooit abdiceren en als staatshoofd doorgaan tot hun overlijden. Dat is nu eenmaal traditie, zo hoort het in hun ogen, ze vervullen een door god gegeven opdracht en die kan je niet zomaar even opzeggen alsof het een gewone baan betreft. 

In enkele andere landen is het juist de gewoonte geworden dat het staatshoofd ergens rond hun zeventigste verjaardag het stokje overgeeft aan haar of zijn opvolger. Wilhelmina deed het, moe en eenzaam in 1948, ze was toen 68 jaar oud. Juliana deed het in 1980, haar geheugen liet het steeds vaker afweten, ze was toen 71, Beatrix, nog altijd energiek , volgde het voorbeeld in 2013, ze was toen 75 jaar oud.

Op de lagere school was ik onder de indruk van het verhaal over het aftreden van keizer Karel V in 1555. De vorst was moe en bezorgd over de godsdiensttwisten in zijn rijk. Leunend op de nog jeugdige Prins van Oranje deed hij afstand van al zijn titels en trok zich terug in een klooster in Spanje. Hij was nog maar 55 jaar. 

Soms werden vosten gedwongen om af te treden, zoals alle Duitse vorsten in 1918. Koning Leopold II van België deed in 1951 afstand vanwege zijn rol in de Tweede Wereldoorlog. Hij kreeg bij een referendum over de ‘koningskwestie’ een nipte meerderheid, niet genoeg om aan te blijven vond hij en hij droeg zijn taken over aan zijn oudste zoon, koning Boudewijn.

Koningin Christina van Zweden was in veel opzichten een uitzonderijke vrouw, die vanaf haar kroning in 1633 veel vrienden maar ook veel vijanden had. Onder druk van de politici deed ze in 1654 afstand van de troon en zette haar rusteloze leven voort in Rome waar ze in 1689 overleed.

Dramatisch is de radiotoespraak te noemen die koning Edward VIII in 1936 hield nog voordat hij was gekroond. Hij kondigde aan dat hij geen koning kon worden omdat hij zijn relatie met de gescheiden Mrs Wallis Simpson niet wilde opgeven. Zij zouden als hertog en hertogin van Windsor hun hele verdere leven in Frankrijk wonen, de relatie met Engeland en de koninklijke familie verliep moeizaam.

Aftreden is dus ook in Engeland en Scandinavië niet onmogelijk, maar alleen als het niet anders kan. Hun beoogde opvolgers staan in de coulissen te trappeen, klaar om hun taak over te nemen, al is het de vraag of de Prins van Wales (73) intussen ook niet te oud is om nog aan het koningsschap te beginnen.