Deze week reed ik een hele ochtend rond in het midden van Duitsland, op de grens van de deelstaten Noordrijn-Westfalen, Nedersaksen en Hessen over de ‘Ostwestfalenstrasse’. Die weg ligt inderdaad in het oosten van Westfalen, een prachtige tweebaansweg met steeds een extra rijbaan om langzaam verkeer te kunnen inhalen. Ik besefte opeens weer hoe groot Duitsland is, ik kon daar twee uur doorrijden zonder een grote plaats tegen te komen.

De naam van de weg bleef in mijn hoofd doorklinken ‘oostwetfalenstraat’, vreemd die botsing van oost en west. Zou het denkbaar zijn dat er in de Haarlemmermeer een weg de ‘Zuidnoordhollandstraat’ zou heten of in zou er in de Kempen een ‘Zuidnoordbrabantstraat’ bestaan? 

Terwijl ik daar rondreed, op weg naar Detmold kwam er ook een andere vraag in me op: bestaan er naast Westfalen ook een Oostfalen? Westfalen was een Pruisische provincie waarvan de grenzen nog weleens verschoven het was altijd onduidelijk wat er nu wel of niet toe behoorde. In de tijd van Napoleon was het een koninkrijk waarvan Jerôme de broer van de keizer korte tijd koning was.

Ja, ook Oostfalen heeft wel degelijk bestaan, in de tijd van Karel de Grote werd door de Christenen strijd geleverd met de heidense Saksen die woonden in Oostfalen, het gebied tussen de Elbe en de Wezer.

Maar de antwoorden van Wikipedia riepen ook weer nieuwe vragen op. Het gebeid waar ik doorheen reed heette toen ‘Engern’. Nog nooit van gehoord. De vroegmiddeleeuwse geschiedenis van Duitsland ken ik eigenlijk niet. Maar het gedenkteken van Hermann waar ik van de week was, verwijst ook naar die oude geschiedenis van verschillende volken die tegen elkaar en tegen de romeinen vochten. Een van die stammen waren de Engern of Angrivarii die lange tijd de dienst uitmaakten in dit midden van Duitsland dat toen nog lang niet één land was.