De ‘damesroman stond in het begin van de vorige eeuw in een kwaad daglicht. De heren critici haalden er nu neus voor op. Geneuzel, ‘middelmatige modeartikelen’ noemden ze de boeken door vrouwen geschreven, voor vrouwen bedoeld,  met veelal romantische liefdesgeschiedenissen. En vaak waren ze ook slecht geschreven, volgens een vast patroon met weinig fantasie. Maar dat gold zeker niet voor alle damesromans. Nicolina Sloot (1853-1927) schreef onder het pseudoniem Melati van Java tientallen verhalen en romans. De eerste al in 1871 en aanvankelijk werd ze door de critici juichend binnen gehaald, haar wat verheven, realistische romans klonken nieuw en verfrissend in de wereld waarin mannen de boventoon voerden. In 1893 werd ze zelfs toegelaten, als een der eerste vrouwen, tot de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde. Nog in 1921 was haar roman Hermelijn uit 1885 het meest uitgeleende boek uit de bibliotheek. Maar na veel van dergelijke romans over geïdealiseerde personages werden de kritieken grimmiger, Melati van Java werd alleen nog serieus genomen in de katholieke pers, elders werd ze afgedaan als een een van de honderd dames die “met een haakpen een roman wilden breien”.

Ze besloot het anders aan te pakken. In 1911 schreef ze onder het pseudoniem Max Ravenstein de roman Aan d’overkant, een wat werd genoemd “fel-kritische” roman, over de verschillen tussen man en vrouw, de Nederlandse en Indische maatschappij, over zelfmoord en de eventuele schuld daaraan, over de strijd tussen katholieken en protestanten. Dat boek en de vier volgende van ‘Max van Ravenstein’ brachten heel veel pennen in beweging en men probeerde te achterhalen wie de auteur was, maar Nicolina Sloot hield haar mond. Omdat deze boeken niet weggezet konden worden als ‘damesromans’ waren de kritieken serieuzer. Niet allemaal lovend, maar de schrijver Van Ravenstein telde mee. Na haar dood in 1927 werd Melati van Java al snel vergeten.

Het duurde tot 1954, pas toen onthulde Antonie van Duinkerken wie er werkelijk schuil ging achter het ‘pseudoandroniem’ Max van Ravenstein, een laat eerherstel voor Melati van Java.

Website Melati van Java fanclub http://www.damescompartiment.nl/melati/fanclub.html