Groot bedrijfspand, voormalige drukkerij met mooi opschrift

Lang gold de Warmoesstraat, net als de Zeedijk, als een van de plekken in Amsterdam waar je maar beter niet kon komen. Het zou er onveilig zijn, drugsdealers ontregelden het verkeer.
Dat was merkwaardig want in de 16^e en aan het begin van de 17^e eeuw, nog voor de grachten werden gegraven en de deftige grachtenpanden werden gebouwd, gold de Warmoesstraat als oudste en ook deftigste straat van de stad. Dat is nog steeds te zien; een aantal panden is groot en breed zeker voor zo’n relatief smalle straat.

Er is veel verbeterd, onveilig is het er allang niet meer, maar de straat wordt beheerst door budgettoeristen met veel goedkope hotels, coffeeshops, fastfoodrestaurants en souvenirwinkels. De wallen liggen vlak bij en dat is te merken: hier en daar is ook een seksshop gevestigd en een van de bekendste winkels uit de straat is de Condomerie (Warmoesstraat 141) waar kapotjes in alle soorten en maten te koop zijn. De winkel is in de jaren tachtig, het begin van de aids-epidemie, opgezet om condooms uit de taboesfeer te halen.

Deel van het oude Krasnapolsky. linksboven nog te zien ‘HOTEL’

Veel opschriften in de Warmoesstraat dateren uit de 19^e eeuw toen het een levendige straat was waar veel Duitse immigranten neerstreken. Vooral in het deel bij de Dam waren veel koffiehuizen, logementen en uitgaansgelegenheden. Wilhelm Adolf Krasnapolsky, van oorsprong een Poolse kleermaker, begon zijn latere hotel in de Warmoesstraat. Krasnapolsky is in de loop der tijd steeds verder opgeschoven naar de Dam, de hoofdingang bevindt zich nu achter het monument. Een deel van het oude hotel is nog herkenbaar aanwezig, in de deurstijl een wat cryptisch opschrift dat nauwelijks leesbaar is. Waarschijnlijk een verwijzing naar de ‘Naamloze Vennootschap tot Exploitatie van het Café Krasnapolsky’ uit 1878.

Iets verderop eveneens een oud hotel dat als zodanig niet meer te herkennen valt, Stadt München. Het ging rond 1900 zo goed met het hotel dat de eigenaar veel pandjes in de Sint Annenstraat opkocht deze sloopte om het hotel verder naar achteren te kunnen uitbreiden met een biljardzaal en een biertuin. Nu zit er Club Winston, het ziet er zeer rommelig uit.
Aan de overkant is in 1912 de Effectenbeurs gebouwd (‘Beursplein 5’), een groot gebouw van architect Joseph Cuijpers. Vanuit de Warmoesstraat kijk je tegen de achterwand aan. Op de muur zijn drie terracotta reliëfs aangebracht die tonen wat er allemaal gesloopt is voor de bouw van dit gebouw, in de Warmoesstraat alleen al dertien panden.

Een van de gesloopte panden was het imposante Bible Hotel waar o.a. Eduard Douwes Dekker heeft gewoond. Theo Bakker vertelt op zijn website uitgebreid over de boeiende geschiedenis van dit hotel.

Bible Hotel aan het Beursplein in zijn gloriedagen nadat het Damrak was gedempt. Links de nieuwe Beurs van Berlage

Helaas zijn er geen opschriften bewaard van de vele ondernemingen die waren gevestigd op nummer 139 de huidige galerie W139. Achter de voorgevel ligt een diepe en brede ruimte waar zich heel wat heeft afgespeeld. Verschillende theatergezelschappen hebben er gespeeld. In 1904 zat er het café-chantant De Sfinx waar Eduard Jacobs optrad. Rond 1910 heette het Palais de Danse waar jonge mensen, tegen het plaatselijk verbod in de tango kwamen dansen. In de jaren zeventig stond het lang leeg en namen kunstenaars het initiatief voor de galerie.

W139 sterk verwaarloosd in de jaren zeventig. (Foto Stadsarchief)

Ook op 131 was enige tijd een theater te vinden, het travestietheater Madame Arthur van ‘transgender pionier’ Aaicha Bergamin. Ook dit theater is allang weer ter ziele.

De Gemeente doet er alles aan om meer variatie aan te brengen in het winkelaanbod. Maar helaas, koffiehandel Fa. Wijs vertrok naar de vernieuwde Zeedijk. Op 111 een herinnering aan de bekende theehandel van Nico Snel die in de jaren voor de oorlog in het hele land adverteerde. De belettering van de Ierse kroeg die er nu zit vloekt lelijk met het mooie tegeltableau uit 1900.

Het gebied tussen Warmoesstraat, Oudezijds Voorburgwal, Sint Annenstraat en Sint Jansstraat heet het Blauwlakenblok, genoemd naar de lakenhandel. Hier werden wollen stoffen geweven, geverfd en verhandeld. Een wirwar van straatjes en stegen, veel kleine huisjes en binnenplaatsen, een klein stukje middeleeuwen in de stad. In de jaren zeventig wilde De Bijenkorf alles plat gooien om hier een parkeergarage te bouwen en kantoren te vestigen. Door protesten van de buurt ging dat allemaal niet door. Een aantal organisaties heeft de boel opgeknapt en waar dat nodig was solide nieuwbouw neergezet.

Vlak achter de Warmoesstraat staat de Oude Kerk. Het hoekhuis Warmoesstraat / Enge Kerksteeg beschikte in de 16e eeuw als een van de weinigen  over zoet welwater.

Nieuw zijn ook de appartementen in het voormalige klooster van de zusters Augustinessen (Warmoesstraat 159) die hier jarenlang daklozen en drugsverslaafden opvingen. Ze moesten wijken voor 15 luxe appartementen; de huur bedraagt tussen de 1500 en 2750 euro per maand (zie d’Augustijn).

Herinnering aan de lakenindustrie, Warmoesstraat 68

En verder:

16 De kop van de Warmoesstraat, nauw en druk. Hier zit een restaurant gespecialiseerd in kaasfondue. Het mooie van dit pand zit aan de achterkant, de gevel die aan het water ligt. Helemaal opgepoetst, voorzien van de fraaie naam Oost Friesland 1740.

39 Hier dreef Joost van den Vondel zijn kousenwinkel de Rechtvaerdige Trou. Nu restaurant New Seasons, niets herinnert nog aan de grote dichter. Vondels zaak, die vooral gedreven werd door zijn vrouw Mayken, bestond ook uit het verhandelen van zijden stoffen.

48 Het voormalige politiebureau Warmoesstraat, beroemd geworden door de boeken van commissaris Hendrik Voordewind (De commissaris vertelt) en van Appie Baantjer. Misschien komt er het politiemuseum, naast de bouw van appartementen.
De panden aan de even kant van dit deel van de straat staan met hun achterkant in het water, vanaf het Damrak zijn ze goed zichtbaar. Een aantal van de achtergevels is recentelijk opgeknapt. Er lopen een paar stegen naar het water. Nog in de jaren zeventig was het hier sterk verwaarloosd.

49 Lange tijd een melkzaak, nu een Argetijns grillrestaurant. Sappige details vertelt
oud-bewoonster Judith van Praag in Ons Amsterdam.

71 Kinderdagverblijf Prinses Julianna uit 1911, de oudste crèche van Nederland, deze zat er tot 1996 en is toen verhuisd naar het Oudekerksplein. De regenboogvlag hoort bij de winkel en het atelier van RoB, fetish kleding. Iets verderop zit concurrent Mr B. Zij vertegenwoordige een stukje van de homogeschiedenis die ook bij deze straat hoort. Vanaf de jaren zeventig troffen hier de leernichten elkaar in verschillende bars en clubs, daar is nog maar weinig van over.

76-78 Een groot pand met de opvallende inscriptie ‘Nederland’, in fraaie belettering. Het was altijd een handelshuis, onder andere een wijnhandel en een brandkastenfirma.

90 Van buiten is het niet te zien maar hier staat volgens de deskundigen het oudste huis van Amsterdam. Bij een restauratie ontdekten ze in het huis een oude houten constructie waarbij hout gebruikt werd uit 1485, dat is ouder dan dat van het huis op het Begijnhof waarvan men dacht dat dat het oudste huis van de stad was.

24 Hier bevond zich in de jaren twintig en dertig Hotel Eden, toevluchtsoort voor Duitse ballingen. Josef Roth logeerde er en Klaus Mann. Nu zit er een coffeeshop. De gemeente wil het aantal coffeeshops in deze buurt terugbrengen, nieuwe eigenaren krijgen geen vergunning meer.

De Warmoesstraat is in veel opzichten een hele gewone Amsterdamse straat, wel een straat met veel verhalen.

http://www.onsamsterdam.nl/component/content/article/15-dossiers/672-warmoesstraat-49-melkboer-tegenover-politiebureau
http://deaugustijn.nl/ 
http://www.theobakker.net/pdf/biblehotel.pdf

Zie ook: Regenboogvlag http://wp.me/p1MauM-1dz 
Maria de mascotte van de motorclub http://wp.me/p1MauM-wn