Het Nederlandse idioom blijft lastig. Gebruik je voor de naam van een winkel wel of geen bepalend lidwoord? Moet dat dan altijd ‘de’ zijn?
In het prachtige boek De Omweg van Gerbrand Bakker doet de hoofdpersoon – van wie we eerst geen naam weten, die zich soms Emily noemt, pas aan het eind van het boek weet de lezer dat ze eigenlijk Agnes heet – boodschappen bij ‘de Tesco’, de plaatselijke supermarkt. Een lezer stoort zich eraan. Moet dat niet zijn ‘Tesco’, zonder ‘de’?
Een zin als ‘Ik ga naar de Blokker’, vindt ze lelijk, zelfs fout Nederlands.
Dat brengt de oude vraag naar voren: wie bepaalt wat goed Nederlands is? Het antwoord daarop is eenvoudig, maar ook heel lastig: dat zijn de taalgebruikers zelf. In Nederland kennen we geen autoriteit die bepaalt hoe het moet – met uitzondering van de spelling -maar verder? We mogen het zelf uitzoeken.
Onze Taal hield in 2009 een onderzoek naar lidwoorden bij winkelnamen. 2500 mensen werd naar hun mening gevraagd. De uitkomst?
Winkelnamen met een persoonsnaam, zoals Albert Heyn, Bart Smit, Jan de Visboer, krijgen meestal geen ‘de’. Ik ga naar Albert Heyn, ik koop de cadeautjes nooit bij Bart Smit, haal nog wat kibbeling bij Jan.
Winkelnamen met afkortingen krijgen bijna altijd wel ‘de’: Ik ga nog even langs bij
de Hema, dat leuke boekje kocht ik bij de ANWB.
Lastiger is het bij namen als Blokker, Ikea, Xenos. Voor de meeste taalgebruikers is het onduidelijk of het hier gaat om een persoonsnaam; gebruik met en zonder ‘de’ komt beide voor, ouderen geven de voorkeur aan de vorm zonder ‘de’.
Jongeren gebruiken bij winkelnamen veel vaker het lidwoord ‘de’. Ze gaan naar ‘de Albert Heyn’, en ook naar ‘de Kruitvat’.
zie Onze Taal Advies: https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/hema-de-hema
Grappig onderwerp, wat mij betreft. Het heeft wel eens aan de deur van mijn taalbewustzijn geklopt, door de deur heen heb ik wel eens stemmen gehoord, maar echt tot mij doorgedrongen was het onderwerp nog nooit. Maar wel interessant om te onderzoeken!
LikeLike
Ik ga naar Blokker kan verwarrend zijn, want voor je het weet zit je in de auto en rij je richting Noord-Holland (ooit speelden daar de Beatles, of moet het nu ooit speelden daar Beatles zijn?).
LikeLike
Haha, maar dan moet je het wel kennen. Verder zal bijna iedereen weten dat je het over de winkelketen hebt.
Leuk onderwerp trouwens, goed gevonden!
LikeLike
Heb er inderdaad weleens over nagedacht, maar het is inderdaad komisch dat veel mensen het op deze manier zeggen. Het is gewoon een begrip geworden en daarom plaatsen we er waarschijnlijk een lidwoord voor.
LikeLike