Opnieuw zijn er klachten over het hbo: te veel studenten haken af of doen te lang over hun studie. Met name studenten die doorstromen vanuit het mbo doen he slecht. Iedereen is op zoek naar oplossingen.

Dat klinkt bekend. Ik ben al zeven jaar met pensioen maar ook in de tijd dat ik nog les gaf aan een hbo-opleiding klonken deze geluiden. Een van de oorzaken hoor ik nauwelijks bij al deze klachten: gebrekkige vaardigheid in de hanteren van het Nederlands.

Met name leerlingen van het mbo hadden al jaren niet meer echt les gehad in Nederlands. Veel leerlingen hadden moeite om een wat langere ingewikkelde tekst te lezen, ze konden zich maar moeizaam uiten in het Nederlands, het schrijven van een betoog leverde moeizame pogingen op maar geen leesbare teksten. Aan de inzet en goede wil lag het niet, wel aan een gebrek aan oefening en hun geringe woordenschat.

Voor veel leerlingen van het mbo is Nederlands niet de moedertaal. Ze leren het vak als tweede taal in de loop van hun schoolcarrière, maar zelden wordt daar systematisch aan gewerkt, meer te hooi en te gras.

In het dagelijkse leven kunnen deze leerlingen zich prima redden, ze vinden het dan ook altijd erg vervelend als ze er op gewezen worden dat hun Nederlands eigenlijk niet goed genoeg is. Pas als je heel gericht gaat werken aan het schrijven van langere zinnen en het verwerven van een grotere woordenschat krijgen ze er plezier in, maar dat vereist tijd en geduld.

Wij losten dat – zo ver dat ging – op door zomercursussen te geven: korte teksten leren lezen en elk woord bespreken, kleine schrijfopdrachten die we ook weer tot op de millimeter nakeken en bespraken. Zo kwam ik er achter dat deze leerlingen heel veel beeldspraak niet herkenden: ‘een slag in de rondte’, ‘beren op de weg’, ‘in de put zitten’, deze uitdrukkingen moest ik stuk voor stuk uitleggen en duidelijk maken dat je ze vooral niet letterlijk moest nemen.

Intensiever taal en rekenonderwijs in het mbo, leg de lat maar wat hoger. Daat profiteren de leerlingen van en ook het hbo.